Hoewel de Bloomberg Commodity-index in 2022 de meeste aandelenmarkten de hielen heeft laten zien, met een jaarrendement van bijna 14%, zijn er grote verschillen tussen grondstoffen onderling. Dat geldt ook voor de prijzen van metalen. Wat brengt 2023?
Op 30 december nam ik de prijzen van olie gas uranium, koffie en suiker onder de loep. In dit tweede deel bekijk ik de stand van zaken bij enkele industriële metalen en de edelmetalen.
Basismetalen: hoge prijsvolatiliteit
2022 kende ook op de metalenmarkten twee gezichten. De prijzen van metalen met een grote blootstelling aan Rusland schoten afgelopen voorjaar de hoogte in, maar de daaropvolgende correctie was bijna even groot.
Basismetalen gelden als de meest cyclische van alle grondstoffen. Talrijke voorspellende indicatoren wijzen voor de meeste grote economieën in de richting van een recessie. De cruciale vraag is hoe diep deze recessie zal zijn. Ook de impact op de metalenprijzen is een vraagteken.
Traditioneel doen de metalen het in een recessiescenario niet zo goed, maar de voorbije maanden hebben de prijzen al een voorschot genomen op een tragere economische groei in 2023. Onder meer koper, aluminium en ijzererts sloten het jaar af ver onder het hoogtepunt dat in het voorjaar werd bereikt.
Diverse metalen spelen echter een belangrijke rol in toepassingen in de ‘groene economie’, waardoor het met de vraaguitval wel eens zou kunnen meevallen. Daarnaast is ook het probleem van de krapte aan de aanbodzijde en de beperkte voorraden nog niet opgelost. Grote aanbodtekorten moeten in 2023 nog niet worden verwacht, al kunnen de prijzen later op het jaar al beginnen te anticiperen op een nieuwe opwaartse cyclus.
Dr. Copper: barometer slaat alle kanten uit
De hoge prijsvolatiliteit zal op korte termijn niet verdwijnen en daar is de evolutie van Dr. Copper, de barometer van de wereldeconomie, een uitstekend voorbeeld van. De koperprijs bereikte kort na de inval van Rusland in Oekraïne een recordniveau van $5 per pond of omgerekend $11.000 per ton.
Deze piek was echter van korte duur en dit was in niet geringe mate het gevolg van de ontwikkelingen in China. Eerst was er de vastgoedcrisis waarbij verschillende grote bouwondernemingen in financieel slechte papieren terecht kwamen. De bouwsector is traditioneel een grote afnemer van koper. Deze crisis is nog niet voorbij, maar de overheid doet wel haar best, met extra financiering aan de vastgoedsector door staatsbanken en subsidies voor huizenkopers.
Daarbij kwamen de Covid-lockdowns die vooral in de grote Chinese steden een rem zetten op de economische activiteit. China haalde de vooropgestelde BBP-groei niet, maar ook elders dreigt een forse economische afkoeling. Het IMF verlaagde de globale groeiprognoses voor 2023 en sluit verdere neerwaartse bijstellingen niet uit. Afgezien van coronajaar 2020 wordt 2023 het jaar met de laagste economische activiteit sinds 2009.
Deze elementen, in combinatie met de dure dollar, zorgden ervoor dat de koperprijs afgelopen zomer daalde naar iets boven $3 per pond, ofwel een correctie met bijna 40%. Intussen schommelt de koperprijs rond de technische weerstand van $4 per pond.
Aanbodtekort loopt op middellange termijn op
De problemen wat betreft het marktevenwicht situeren zich vooral aan de aanbodzijde, en dan niet op korte maar wel op middellange termijn. Dit en volgend jaar komt er tijdelijk wat extra aanbod bij door de opening van verschillende nieuwe mijnen of uitbreidingen van bestaande activa in onder meer Chili, China en de Democratische Republiek Congo. Maar daarna is de pijplijn van nieuwe koperprojecten vrij leeg.
Tegen het einde van dit decennium zou het aanbodtekort oplopen naar meer dan 8 miljoen ton per jaar. Dat komt omdat de vraag naar koper voor ‘groene’ toepassingen (elektrificatie, opslag van energie) in die periode zal verdubbelen.
... en zo speelt u daar als belegger op in
Inspelen op een hogere koperprijs kan via aandelen of termijncontracten. De Global X Copper ETF (isin-code IE0003Z9E2Y3) schaduwt de Solactive Global Copper Miners index, die uit 40 bedrijven bestaat die actief zijn in de ontginning van koper en andere metalen. De prijsevolutie van de tracker, die op de Duitse Xetra noteert, loopt grotendeels gelijk aan die van de koperprijs.
Wie het metaal zelf verkiest boven aandelen kan direct in termijncontracten op koper investeren. Dit is mogelijk met de WisdomTree Copper ETF (isin-code GB00B15KXQ89) die ook op Xetra wordt verhandeld.
Nikkelprijs met meer dan 40% gestegen
Nikkel was in 2022 een ander opmerkelijk verhaal bij de basismetalen. De markt schoot in een kramp door de vermeende grote impact van het Russische Norilsk Nickel op de nikkelmarkt. Door een short squeeze schoot de nikkelprijs even voorbij de grens van $100.000per ton.
Er werd echter nooit fysieke nikkel aan deze prijzen verhandeld. De London Metals Exchange legde de handel stil en annuleerde alle transacties tijdens en voorafgaand aan de short squeeze. Daardoor zagen verschillende handelaren hun (papieren) winsten op termijncontracten in rook opgaan. Intussen is de markt weer gestabiliseerd. Een ton nikkel kost nu $30.000, wat nog altijd meer dan 40% hoger is dan een jaar geleden.
Platina en palladium (nog) niet geliefd
Bij de start van de oorlog namen de prijzen van platina en palladium een hoge vlucht, maar de klim was geen lang leven beschoren. Rusland staat in voor 40% van de palladiumproductie en 45% van de wereldwijde reserves bevinden zich op hun grondgebied. De vrees voor een onderbreking in het aanbod door economische sancties liet de prijs stijgen naar een historisch record van meer dan $3.300 per troy ounce.
Die bezorgdheid bleek echter voorbarig want palladium bleef in voldoende mate beschikbaar. De prijs van het duurste edelmetaal is sinds maart met 45% gedaald en staat nu weer op het niveau van drie jaar geleden.
Palladium: sterk afhankelijk van de auto-industrie
Het lot van palladium hangt samen met de gang van zaken in de auto-industrie. Niet minder dan 80 tot 85% van al het geproduceerde en gerecycleerde palladium komt in katalysatoren voor auto’s terecht. Door aanhoudende chiptekorten, oplopende productiekosten en de economische achteruitgang is de autoproductie, en dus ook de vraag naar palladium gedaald.
De automarkt zal zeker een inhaalbeweging maken wanneer de logistieke processen verder normaliseren, maar een fors en duurzaam herstel zit er op korte termijn niet aan te komen. De sterke afhankelijkheid van de autosector maakt dat de vooruitzichten voor palladium op langere termijn minder gunstig zijn, aangezien verbrandingsmotoren de komende 15 jaar grotendeels uitgefaseerd zullen worden.
De beperkte groei van de productie maakt dat er ondanks de lagere vraag al jaren een aanbodtekort is. Toch zijn beleggers op dit moment niet enthousiast te krijgen voor palladium. Bij een verdere prijsdaling wordt de WisdomTree Physical Palladium ETF (PHPD) (isin-code JE00B1VS3002) interessant.
Platina: aanbodoverschot verwacht
Platina kent naast de auto-industrie (40%) ook andere industriële toepassingen en is ook in trek in de juwelensector en voor investeringsdoeleinden.
Dit en volgend jaar wordt wel een aanbodoverschot verwacht. Bij platina was de piek in maart veel minder uitgesproken dan bij palladium en bijgevolg was ook de correctie een stuk milder.
De laatste weken zit de platinaprijs weer in de lift. Platina kan een belangrijke rol spelen in de productie van groene waterstof via elektrolyse. Brandstofcellen voor waterstofauto’s bevatten platina en dit moet het wegvallen van verbrandingsmotoren op termijn compenseren. Inspelen op een hogere platinaprijs kan via WisdomTree Physical Platinum ETF (PHPD) (isin-code JE00B1VS2W53).
Goud en zilver: uitstekend, gezien de omstandigheden
De goudprijs sloot 2022 af met een klein verlies in dollar, maar in vrijwel alle andere belangrijke valuta was het rendement positief. Dit bedroeg bijna 6% in euro's, 11% in Brits pond en zelfs 15% in Japanse yen.
Ik voorspelde een jaar geleden een nieuwe all-time high voor goud en die kwam er ook in de meeste valuta, zij het al in het voorjaar. Daarna zette de stijging niet door.
Niet toevallig kwam de kentering er nadat de centrale banken, met de Amerikaanse Federal Reserve voorop, het geweer van schouder veranderden wat de inflatie betreft. Tot dan toe heette die inflatie een tijdelijk fenomeen te zijn. Dit bleek niet de juiste analyse, want de inflatie bleef hardnekkig hoog en werd nog aangewakkerd door de oorlog.
Om de inflatie onder controle te krijgen, verhoogde de Federal Reserve de rente in een tempo dat we zelden eerder hebben gezien. Dat ging gepaard met een klim van de dollar naar het hoogste peil in 20 jaar. Deze twee elementen bezorgden goud een sterke tegenwind en de prijs van het gele metaal daalde op het einde van het derde kwartaal naar het laagste niveau in 2,5 jaar.
Deze bodem viel nagenoeg samen met de (voorlopige) top van de langetermijnrente en de verwachting dat de inflatie een top heeft bereikt en de centrale banken de beleidsrente niet langer fors zullen verhogen.
Goudprijs: veel hangt af van de rente en de dollar
Omwille van de samenstelling van het inflatiecijfer (CPI) en de basiseffecten (vergelijkingen jaar op jaar) is de kans op een forse daling van de inflatie in 2023 groot. Een terugkeer naar de inflatieniveaus van voor de pandemie (2% en lager) ligt voor 2023 nog niet voor de hand, en wellicht ook nog niet voor 2024.
Een lagere rente en de ontspanning op de valutamarkten zou gunstig moeten uitdraaien voor goud. Het pad van de Amerikaanse dollar in 2023 is onzeker, maar het is eerder onwaarschijnlijk dat een eventuele stijging van dezelfde omvang zal zijn.
Een mogelijk negatief scenario zou zijn dat de reële rente langer dan verwacht positief blijft. Dit kan het geval zijn indien de inflatie snel daalt en de centrale bankiers langer wachten met het verlagen van de beleidsrente.
Zilver: kaarten liggen er goed bij
Dankzij een late eindsprint lag het rendement van zilver in 2022 iets hoger dan dat van goud. In dollars liet het minst dure edelmetaal 2,5% bijschrijven en in euro's was dit zelfs 9%.
Zilver speelt als edelmetaal met vooral industriële toepassingen een steeds grotere rol in de toenemende elektrificatie dank zij de uitstekende geleidende eigenschappen. Bij de prijsvorming is met name de investeringsvraag de belangrijkste factor.
Fundamenteel liggen de kaarten er voor zilver goed bij. De primaire zilvermarkt is al geruime tijd in deficit en de gerapporteerde voorraden op de Comex (New York) en de LBMA (Londen) zijn het voorbije jaar fors gedaald. Toch blijft het lastig om een beeld te krijgen van de omvang van de bovengrondse voorraden.
Meer Outlook 2023
- Koen Lauwers: olie, gas, uranium, koffie en suiker in 2023
- Loege schilder: hier liggen kansen voor beleggers in 2023
- Jos Koets: Rente en huizenprijzen in 2023
- TA: 4 aandelen die de markt komend jaar zouden kunnen verslaan
- TA: olie- en gasprijzen
- TA: DJ-UBS Commodity Index, sojabonen, graan, koper en aluminium
- TA: Obligaties
- TA: AEX, Eurostoxx50, DAX, CAC40, Dow Jones, S&P500, Nasdaq100 en MSCI World index