Bestuurslid Linda Sas van Autoriteit Financiële Markten (AFM), en de toezichthouders Rob Langezaal, Leontine van der Goes en David Voetelink hebben niet tijdig, of geheel niet, de jaarstukken van hun persoonlijke BV’s gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.
Dat nieuws werd gisteren bekend na onthullingen van De Telegraaf, waarbij de overtredingen van bestuurder Sas vooral opvielen. Daarmee begaan, of begingen, de toezichthouders volgens de wet een economisch delict, strafbaar met een boete van maximaal €22.500, zes maanden hechtenis of taakstraf. Een overtreding kan - bij proces verbaal - worden vermeld op het strafblad.
Volgens AFM is bij de AFM-bestuurders en toezichthouders geen sanctie opgelegd door de Belastingdienst en/of het OM. Ook het ministerie van financiën heeft de berichtgeving gevolgd. “Het is heel jammer en spijtig dat dit is gebeurd, en we hopen dat dit in de toekomst niet meer zal gebeuren. We gaan als ministerie van financiën hierover in gesprek met de voorzitter van de Raad van Toezicht van de AFM”, aldus de woordvoerster van het ministerie. Welke consequenties dit heeft, kan Financiën dus op dit moment nog niet zeggen.
‘Toezichthouders ontslaan’
Rob Langezaal, lid van de raad van toezicht van AFM, heeft de jaarstukken van zijn BV diverse keren te laat ingediend, terwijl collega Leontine van der Goes de jaarstukken van een van haar BV’s geheel niet deponeerde bij de KvK. AFM-toezichthouder David Voetelink, vice-voorzitter van Nyenrode Business Universiteit, heeft de jaarrekeningen van zijn Roerganger Holding BV, enkele dochterbedrijven en Healthcare Control BV te laat of zelfs niet ingediend. De jaarrekeningen van Roerganger over 2017, 2019 en 2020 ontbraken in de bestanden.
Voor Pieter Lakeman, financieel onderzoeker en actievoerder met stichting Sobi, is het te laat deponeren zeer kwalijk en het geheel niet deponeren onvergeeflijk: “Voetelink en Van der Goes moeten direct uit hun functie ontheven worden of de eer aan zichzelf houden. Als er zo’n zware verantwoordelijkheid op je rust, mag je niet in deze mate de regels overtreden.”
‘Kan eigenlijk echt niet’
“Dit kan eigenlijk echt niet”, beaamt Ruud Vergoossen, hoogleraar externe verslaggeving aan Nyenrode Business Universiteit, de expert op dit terrein. “'Stuitend' is misschien een groot woord maar je mag van deze personen die zelf zo erg van het naleven van de regels zijn, op zijn minst verwachten dat ze zichzelf aan de wet houden.”
Uit onderzoek door Vergoossen bleek dat de plicht tot deponering op grote schaal wordt overtreden. "Dat betekent niet dat bestuurders en toezichthouders van de AFM vrijuit gaan, integendeel. Zeker van een bestuurder met integriteit in de portefeuille bij een toezichthouder die ook financiële verslaglegging controleert, mag je een betere moraal verwachten.”
Over individuele personen en ontslagen wil hij zich niet uitlaten. Wel stelt Vergoossen: “Ik denk dat het van belang is dat in de benoemingsprocedure van de AFM de kandidaten op dit punt beter moeten worden gescreend.”
Ook Rients Abma van Eumedion, belangenbehartiger van institutionele beleggers, vindt de overtredingen van de AFM-bestuurders laakbaar: “Als je zo'n functie hebt bij de AFM, die beursgenoteerde ondernemingen controleert op tijdige deponering van jaarrekeningen en die sancties kan treffen bij overtredingen, moet je als bestuurder en toezichthouder wel voorbeeldgedrag tonen. Anders kan dit de reputatie en geloofwaardigheid van de AFM schaden.”
Reactie AFM
De AFM stelt in een verklaring dat de plicht inderdaad geschonden is, maar geen rol speelde in de beoordeling van bestuurders en toezichthouders. Ze zijn immers niet gestraft: “Bestuurders en leden van de Raad van Toezicht van de AFM worden op dezelfde wijze getoetst op betrouwbaarheid en geschiktheid als bestuurders bij financiële instellingen. Het deponeren van jaarstukken van privé-vennootschappen bij de KvK is geen onderdeel van deze toets.”
Bij aantreden van bestuurders en leden van de Raad van Toezicht van AFM vindt een gesprek plaats met Compliance. “Dit beslaat onder meer de financiële situatie en vermelding van eventuele strafrechtelijke en fiscale antecedenten. Voor niet of te laat deponeren van stukken kan het OM een strafbeschikking opleggen of de zaak aanhangig maken bij de rechter. Hiervan is geen sprake geweest.”
Niettemin stelt de AFM: “Eenieder is in Nederland gehouden aan de wet. Dit geldt ook voor bestuurders en leden van de Raad van Toezicht van de AFM. Bestuur en Raad zijn zich ten volle bewust van de deponeringsplicht en hun voorbeeldfunctie in deze. Waar deponering nog moet plaatsvinden, zal dit op de kortst mogelijke termijn geschieden.”
Accountant niet aansprakelijk
Jaarlijks zijn er 70.000 rechtspersonen die jaarrekeningen niet op tijd of niet deponeren, zo stelt de KvK op vragen van IEX. “Wij sturen de lijst met namen naar het Bureau Economische Handhaving van de Belastingdienst. Wij hebben geen bevoegdheid tot handhaving, die vindt louter bij BEH plaats en de vervolging ligt bij het OM”, aldus de woordvoerder.
Volgens de woordvoerder van de NBA is de accountant niet aansprakelijk, tenzij die met cliënt een overeenkomst heeft getekend om die verantwoordelijkheid over te nemen. Ellen Timmer, advocaat ondernemingsrecht, bevestigt dat conform het Burgerlijk Wetboek de ondernemer zelf aansprakelijk is voor de deponering.
Ze meent: “Een paar maanden te laat deponeren, wat vaak een gevolg is van drukte van de accountant, vind ik geen grote overtreding. Iets anders is het als toezichthouders van de AFM hun jaarrekening helemaal niet deponeren of structureel veel te laat zijn. Dat kun je echt niet maken als toezichthouder bij de AFM.”