Beste Dr. Hoe,
Ik zag dat Afrika het vorig jaar heel goed gedaan heeft. Ik wil graag een plukje Afrika aan mijn portefeuille toevoegen. Hoe kan ik dat het beste doen?
De dokter antwoordt:
Afrika heeft het als continent vorig jaar uitstekend gedaan. Maar het is nooit verstandig zo maar achter rendementen uit het verleden aan te hollen. Toch valt er wel iets te zeggen voor het alloceren van een deel van uw beleggingen naar Afrika. Met name de grondstofrijke landen profiteren van de economische groei in China en India, terwijl de landen in Noord-Afrika steeds meer aan de weg timmeren, onder anderen dankzij het toerisme, maar ook vanwege de banden met de landen in het Midden-Oosten.
Het afgelopen jaar stonden er liefst zes Afrikaanse landen in de top-10 van snelst groeiende economieën wereldwijd. Dat zegt iets, hoewel ook weer niet heel veel. Vanaf een laag niveau is het makkelijker te groeien. Toch wordt het continent voor beleggers langzaam interessant. Steeds meer vermogensbeheerders en fondshuizen spelen hier op in. Het aantal Afrika-fondsen neemt jaarlijks toe.
Toch is het begrip ‘Afrika-fonds’ enigszins misleidend. Afrika telt feitelijk slechts twee landen met een stock exchange die je het predikaat volwassen zou kunnen geven: Zuid-Afrika en Egypte. In sommige andere landen wordt letterlijk nog, één keer per dag, met schoolbord en schoolkrijt onder een boom aandelen verhandeld.
Alles valt of staat met de visie op Zuid-Afrika
Het interessante is dat Zuid-Afrika veruit de grootste economie is in Afrika en ook het grootste aantal liquide aandelen herbergt. Maar juist over dat land lopen de meningen uiteen. Sommige beleggers en analisten zien er een land in verval, anderen houden vast aan de oude opvatting dat het land onmisbaar is door de aanwezigheid van edelmetalen en grondstoffen en een redelijk gezonde financiële sector. Dat Zuid-Afrika sinds enkele maanden in één adem met de BRIC-landen wordt genoemd, helpt ook.
Afrika-fondsen deden het de afgelopen maanden zoals gezegd prima. Wie terugkijkt over de afgelopen twaalf maanden, ziet rendementen die variëren van +17% voor Intereffekt Emerging Africa tot en met +50% voor Robeco Afrika Fonds – toevallig twee Nederlandse aanbieders. Een enorm verschil in rendement, zeker als je naar de beperkingen in het speelveld kijkt. Overigens presteert de MSCI Africa Index ongeveer op het niveau tussen beide fondsen in, rond de +35%.
Er is dus, bij een beperkt aanbod van fondsen sprake van enorm grote under- en outperformance. Het is vooral de visie op Zuid-Afrika die daarbij een rol speelt. Intereffekt heeft binnen de top-10 posities (41% van de portefeuille) geen enkel aandeel uit Zuid-Afrika, maar zet volledig in op de Noordkust en enkele ‘donkere landen’ als Nigeria en Zambia. Het Robeco-fonds heeft maar liefst negen van de top-10 posities (35%) in Zuid-Afrika belegt.
Hoge active share, hoge kosten... hoog rendement?
Beide fondsen wijken daarmee flink af van de benchmark, beiden kunnen bogen op een hoge active share, maar – uiteraard - met wisselend succes. Dat geldt ook voor vorig jaar, toen het Robeco-fonds het ook veel beter deed. Grappig genoeg zijn beide fondsen door hun actief beheer duur, maar is Intereffekt veel duurder dan Robeco (TER van 3,7% tegenover 2,0%).
Gemeten over de afgelopen twee hele beursjaren is Robeco Afrika Fonds een absolute aanrader binnen deze categorie fondsen, Intereffekt Emerging Africa een regelrechte afrader. Overigens maakte beide fondsen ook een flink deel van 2008 mee – het jaar waarin ze gelanceerd werden. Beide fondsen bleven toen licht achter op de index.
Het probleem met Afrika-fondsen is dat het trackrecord gering is. Dat Afrika een pioniersgebied is en daarmee bijzonder volatiel, dat mag duidelijk zijn. Beide fondsen zijn in relatieve zin risicovol omdat ze grote afstand bewaren van de MSCI Africa Index. Dat kan zich op elk moment tegen hen keren. En het prijskaartje van de fondsen is ook duur. Op zich logisch, omdat Afrika een continent is dat nog niet binnenstebuiten gekeerd wordt door een horde analisten.
ETF als gulden middenweg?
Maar het continent staat wel definitief op de wereldkaart voor beleggers. Beleggers met een offensief profiel kunnen gerust een klein deel van hun vermogen in opkomende markten verschuiven naar het Afrikaanse continent. Wie liever dicht bij de index blijft, kan ook een ETF op de Afrikaanse index kopen. U blijft dan in elk geval één van de twee fondsen voor.
Zo biedt Van Eck Global een ETF aan op de Dow Jones Africa Titans 50 Index met een weging van 28% in Zuid-Afrika – letterlijk de gulden middenweg. Ook Lyxor biedt een ETF Pan Africa aan, iShares heeft MSCI Africa Index Fund.
Deze Dr.Hoe is geschreven door IEXProfs-redacteur Peter van Kleef