Beste Dr. Hoe,
Het is weer de tijd van het jaar van allerlei prijsuitreikingen voor beleggingsfondsen. Maar wat zeggen al die awards, sterren en rankings nu eigenlijk?
De dokter antwoordt:
Beleggers krijgen tot vervelens toe te horen dat rendementen uit het verleden geen garantie bieden voor de toekomst. Toch kopen veel beleggers en adviseren veel adviseurs de fondsen die bovenaan staan in de rendementsoverzichten. Dat is vaak een combinatie van hebzucht (we willen die hoge rendementen) en gemakzucht (wat boven komt drijven is tenslotte goed). Natuurlijk zijn rendementen uit het verleden wél een indicatie van hoe het fonds werkt, en datzelfde geldt voor sterren en awards.
Toch zijn er voldoende voorbeelden te nomen van fondsen – ook veel geprezen fondsen uit eigen land – die in een beurscrisis zomaar drie of vier sterren kwijtraakten. Het voormalige Fortis OBAM en iets langer geleden het Ohra Aandelenfonds zijn daar pijnlijke voorbeelden van. Het toekomstig rendement staat nu eenmaal niet in de sterren geschreven. Een portefeuille vol awards en sterren heeft meer van een te zwaar aangeklede kerstboom weg dan van een serieuze poging tot beleggen.
Maar waar moet je als fondsbelegger dan wel naar kijken? Zonder dat daar garanties uit te peuren zijn, biedt een grondige blik in het verleden wel degelijk houvast. In een eerdere bijdrage heb ik al aangegeven dat de zogenaamde boutiques over het algemeen betere rendementen genereren dan de grote fondshuizen waar de commercialisering de boventoon voert. Dat neemt niet weg dat de grote huizen in sommige gevallen consistent tot de outperformers behoren binnen bepaalde assets, niches of sectoren.
Zou is een fondshuis als Henderson sterk in vastgoedfondsen en zijn de edelmetaalfondsen van Blackrock ook standaard bovenin terug te vinden. Vaak is dat weer terug te voeren op het verleden. Zo zijn de fondsen BGF World Gold en BGF World Mining binnen Blackrock eigenlijk nog steeds een zelfstandig functionerende boutique met dezelfde mensen aan het roer als in de tijd voordat ze overgenomen werden door Merrill Lynch – dat later weer door Blackrock werd opgeslokt.
Outperformance heeft vele vaders
Verder moet bedacht worden dat bij hoge beursgolven van alles boven kan komen te drijven – met awards als beloning. Over de lange termijn maken echt goede fondsen echter het verschil in slechte beurstijden. De maximale draw down van een fonds (het hoogste verlies in een bepaalde periode) is van groter belang dan welke Morningstar- of Lipper-Award dan ook. Fondsen met een hoge bèta kunnen drie jaar op rij een award winnen en bij de eerstvolgende forse beweging naar beneden al het gewonnen terrein – en meer dan dat – kwijtspelen.
Pas als het eb wordt, zie je wie er geen zwembroek aan heeft. Outperformance van een fonds ten opzichte van de index én de vergelijkbare fondsen (peer group), dat is waar je als belegger naar op zoek bent. En dan bij voorkeur niet alleen als de markt omhoog gaat. Maar outperformance heeft vele vaders:
- kwaliteit van de beheerder of het beleggingsproces
- geluk en
- (in bullmarkten) een overdosis aan risico of hoge bèta.
Die laatste factor is makkelijk uit te filteren door naar het rendement van fondsen in slechte beursjaren te kijken. Het onderscheiden van de eerste twee is al een stuk lastiger. Vooral omdat zelfs een goede beheerder of een goed beleggingsproces niet altijd tot een topperformance leidt. Markten zijn niet altijd rationeel en dus zit je als topfonds soms ‘verkeerd om de juiste redenen’. Alleen de tijd kan zulke ruis in de cijfers wegpoetsen.
Rendement najagen of risico's beperken?
Een lang trackrecord is daarom nodig om een fonds/beheerder goed op zijn verleden te kunnen beoordelen. Het probleem is dat je in alle databasen heel gemakkelijk kunt sorteren op rendementen uit het verleden (op basis van dag, week, maand, jaar, drie jaar, vijf jaar, tien jaar), maar niet op de veel belangrijkere maximale verliezen. Daar komt het aan op je huiswerk goed doen.
Op dit moment is het aan te bevelen fondsen niet te selecteren op basis van het rendement over de afgelopen drie jaar, maar over de afgelopen vijf jaar zodat de beurscrash van nazomer 2007 tot lente 2009 daarin volledig meegenomen.
Bovenstaande grafiek toont de rendementen van twee bekende fondsen uit de categorie Aandelen Wereldwijd. Eén fonds dat door middel van bets op regio’s en thema’s de index achter zich probeert te laten (en dat jarenlang met succes deed) en één fonds dat zich vooral richt op het vermijden van grote dalingen. Het effect over de afgelopen vijf jaar is evident.
Stabieler rendement zonder sterren
Vervolgens is het zaak de fondsen die daarbij boven komen drijven één voor één te vergelijken met de index en hun peers om die fondsen eruit te pikken die in stijgende markten goed maar niet noodzakelijkerwijs heel goed meekomen en die bij neerwaartse bewegingen veel beter blijven liggen. Op die manier worden risico en geluk als succesfactor voor een groot deel weg gefilterd.
Maar dan nog, net zoals het onmogelijk is elke top en bodem van de markt perfect te timen, zo moeten fondsbeleggers ook leren te leven met de gedachte dat ze nooit alle winnaars van morgen in hun fondsportefeuille zullen hebben. Het najagen van de sterren is wél een garantie voor teleurstelling. Een grondige speurtocht naar fondsen die door de tijd heen, in noodweer en zonneschijn, tot de bovenste helft van zijn peer group behoort, levert uiteindelijke en veel stabieler en beter rendement op.