De stilte op de beurs is maar schijn, de onderhuidse spanningen lopen verder op. De climax voor de aandelenmarkt nadert. Beleggers zijn in hun nopjes. De markten blijven hoger koersen, waarbij de toonaangevende Dow Jones op een symbolische 100 punten verwijderd is van een historische uitbraak.
Ook in Europa lonken steeds hogere beursniveaus. De koersen kruipen week na week omhoog, maar de fundamenten zwakken verder af. Verschillende leidinggevende indicatoren – waaronder de industriële productie of de werkloosheid – stapelen de negatieve uitschieters op.
Het staat nu al vast dat 2013 geen economische hoogvlieger wordt, in tegendeel, het wordt weer alle hens aan dek om de groei op peil te houden. Ik kijk al weken met de nodige argwaan naar de beursrally, simpelweg omdat de duur van de stijging (> 5 jaar) het historische gemiddelde al beduidend overschreden heeft.
Dat hoeft op zich niets te zeggen: een hausse kan, als de fundamenten goed zitten, veel langer aanhouden. Maar daar knelt het schoentje, de economische vooruitzichten nemen in kracht af terwijl de koersen aantrekken.
Tegenstrijdigheden
Als het niet de fundamenten zijn, wat is het dan precies dat aandelen vandaag doet stijgen? Vorige week zei ik al dat het slimme geld op de beurs zich massaal indekt tegen een beurscrash. Ook de gemiddelde belegger staat niet te springen om voluit in aandelen te stappen.
En dat blijkt. Een uitgebreid onderzoek van het Investment Company Institute (ICI) laat zien dat particuliere beleggers steeds minder risico’s durven te nemen.
Klik op de afbeelding voor een grote versie
Shorters kopen
Enkel de jonge beleggers, onder de 35 jaar, krikten hun aandelenpercentage in het voorbije jaar wat op. De overige leeftijdscategorieën schroefden hun procentuele blootstelling aan aandelen jaar na jaar terug.
Rest de vraag: wie koopt er aandelen? Het antwoord komt uit een onverwachte hoek: de shorters. Voor wie deze klasse beleggers nog niet kent: ze lenen aandelen uit – gaan short – met de bedoeling om de stukken nadien goedkoper terug te kunnen kopen en zo het verschil op te strijken.
Dit systeem werkt als aandelen dalen. Als aandelen blijven stijgen – zoals in de voorbije jaren het geval was – dan wordt het een pijnlijke aangelegenheid. De verliezen stapelen zich op en kunnen in theorie oneindig groot worden.
Ondragelijke verliezen
Door de crash van 2008-2009 zaten de portefeuilles volgestouwd met shortposities. Maar de verliezen op de shorts worden ondragelijk. Er is sprake van een systematisch liquidatie wat een koopgolf op de beurs forceert. De ooit zo rendabele shortstrategie draait vandaag uit op een fiasco.
De pijn vertaalt zich in een daling van het aantal shortposities tot amper 5,6% voor de S&P 500, het laagste percentage sinds 2007 en een quasi halvering sinds de kredietcrisis losbarstte. De stieren winnen de strijd, de beren leggen het loodje.
We zien het overal om ons heen: beleggers worden opgewekt en zijn de negatieve beurscommentaren beu, terwijl voormalige doemprofeten plots uitpakken met analyses om de achterblijvers op te pikken. Ik blijf erbij: de markt is niet meer gezond en rijp voor een correctie.
Door het dak
Mijn terughoudende beursvisie wordt tegenwoordig niet enkel door de optiebeleggers onderschreven. Ook de insiders doen hun duit in het zakje. Voor wie de insiders van de markt nog niet kennen, het zijn de beleggers die een mandaat hebben bij een beursgenoteerde onderneming.
Ze kennen hun bedrijven van binnen en van buiten. Ook die insiders trokken massaal aan de noodrem. De Insider sell/buy-ratio ging in de voorbije week compleet door het dak, met een piek van 232,5x!
Dit niveau is in jaren niet meer bereikt, wat u kunt zien op de onderstaande grafiek van Insider Trade.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Hogere waardering
Voorgaande pieken in de Insider sell/buy-ratio gingen in de meeste gevallen gepaard met tussentijdse toppen in de markt. De recente handelingen van de insiders omvatten een niet mis te verstane boodschap: "Let heel goed op je tellen".
Het is precies datgene wat ik hier al weken verkondig. Vandaag is niet het moment om massaal in de beurs te stappen. Ook al omdat de hogere koersen in combinatie met de afzwakkende fundamenten zorgen voor een oplopende waardering.
In 2012 bedroeg de gemiddelde koers-winstverhouding (k/w) voor de S&P 500 minder dan 15x. Vandaag zit dit gemiddelde al boven 17x. Het is niet zo zeer de hoogte van de k/w dan wel de snelheid van de stijging die onze wenkbrauwen doet fronsen.
Geduld
Kortom, trek u niets aan van de opgewekte collega’s of vrienden die komen pochen met hun beursrendementen: alle indicatoren staan vandaag in de donkerrode zone. De nieuwste data van de shorters ten opzichte van de insiders spreekt boekdelen: geforceerde aankopen versus gewilde verkopen.
Wees terughoudend want de kust is nog niet veilig. Eerst moet een historische uitbraak plaatsvinden, gedreven door hogere volumes, vooraleer er sprake is van een nieuwe seculaire stierenmarkt.
Pas daarna kan u zich rustig gaan positioneren. Uw moment om toe te slaan komt wel... Denk eraan, geduld is een winstgevende deugd op de beurs.