Het adagium voor de financiële sector is transparantie. Weg met verborgen voorwaarden of geheimtaal. De eis is heldere communicatie naar de klant, die direct moet begrijpen hoe de vork in de financiële steel zit. Deze nieuwe, gezonde benadering geldt voor de gehele sector. Behalve voor de ECB.
De Europese Centrale Bank gaf vorige week aan de intentie te hebben in april de rente te verhogen. Dat is prima, je verwacht dan dat bankpresident Jean-Claude Trichet tijdens zijn persconferentie zegt dat de ECB de intentie heeft in april de rente verhogen. Dat is te simpel gedacht.
Geheimtaal
De ECB moet juist wel in geheimtaal spreken. Maar zodanig dat ingewijden het snappen en daarvan het gewone volk kond doen. Dus zegt Jean Claude Trichet niet dat de bank de intentie heeft in april de rente te verhogen, maar heeft hij het over strong vigilance met betrekking tot de inflatie. Je zou zeggen dat die waakzaamheid vanzelfsprekend is, maar als het zo nadrukkelijk tijdens een persconferentie wordt gesteld weten de kenners het zeker: de rente gaat omhoog.
Omdat Trichet natuurlijk weet dat hoe de markt zijn woorden beoordeelt, voegde hij er snel aan toe dat de eventuele renteverhoging in april niet het begin is van een serie renteverhogingen. Weer raadselachtig. Zou de verhoging van de rente in april dan direct het einde betekenen van de nog niet begonnen serie renteverhogingen? De ECB laat het bij één rentestapje van 0,25% en schakelt dan weer over van de waakstand in de slaapstand?
Lachwekkend
Dat geheimzinnige gedoe rond renteverhogingen is lachwekkend. Vooral omdat de achterliggende gedachte van het strakkere monetaire beleid zinloos is. Trichet ziet oplopende grondstofprijzen en daarmee inflatiegevaar. Dus moet de rente omhoog. Pavlov regeert in Frankfurt.
Met een renteverhoging worden de prijsstijgingen die de Europese Unie teisteren direct de kop ingedrukt, is zijn gedachte. Nou vergeet het maar. De grondstoffenprijzen zijn nu al maanden aan het stijgen, als onderdeel van een jarenlange trend. Dat stuwt de prijzen van aan grondstoffen gerelateerde producten, met benzine als sprekend voorbeeld, tot grote hoogte op. Dat is geen inflatie, maar een prijsstijging als gevolg van schaarste.
Tweede ronde
Mogelijk dat deze prijsstijgingen een belletje doen rinkelen. Bij de vakbonden en werkgevers. Dit is de zogenaamde bel voor de tweede ronde, waar de ECB zo bang voor is. Ondernemingen verhogen hun prijzen vanwege de stijgende grondstofprijzen en vakbonden vragen als reactie daarop meer loon. Zo wordt de inflatiespiraal geactiveerd. Dus moet de rente omhoog. Worden de Agnes Jongeriussen in Europa nu bang en trekken zij spontaan hun looneisen in? Natuurlijk niet. Deze komende renteverhoging levert geen bijdrage aan een lagere inflatie.
Inflatie is een afwentelingfenomeen, dat de kans krijgt in een situatie met verstoorde machtverhoudingen. Dat was het geval in de jaren zeventig toen de machtige vakbonden het voor elkaar kregen prijsstijgingen (ook toen al van olie!) in de lonen door te vertalen. Ondernemers waren vervolgens in staat de prijzen weer door te berekenen aan de arme consument. Die consument was het kind van de rekening.
Economische groei
De enige manier waarop een renteverhoging inflatie ongedaan kan maken is de economische groei flink terug te dringen. Dan is het snel uit met de macht van vakbonden (door toenemende werkloosheid) en werkgevers (moordende concurrentie).
Maar er is momenteel helemaal geen sprake van een hoge en langdurige economische groei. We willen toch niet dat het kleine beetje groei weer plaatsmaakt voor een recessie omdat inflatie moet worden bestreden? Terwijl juist de stijgende grondstofprijzen zelf in potentie dat groeivertragende effect kunnen hebben.
Kleine rentestap
Nu denk ik niet dat een (beperkte) renteverhoging de economie direct zou schaden. Wat dat betreft kan een kleine rentestap geen kwaad. Maar het zal aan de andere kant op geen enkele manier helpen het eventuele inflatiegevaar te dimmen.
Het enige antwoord op de prijsstijgingen van grondstoffen, en het beperken van tweede ronde effecten is juist de economie, en vooral de innovatie, een sterke impuls te geven. Een concurrerende en efficiënt producerende economie staat er borg voor de problemen van schaarste die op ons afkomen te kanaliseren.
Bijeenkomst EU-leiders
De komende besprekingen tussen de EU-leiders dit weekend zullen ongetwijfeld weer gaan over het oplossen van de grotendeels zelfgecreëerde en in stand gehouden schuldencrisis. Het zou veel beter zijn dat probleem snel op te lossen en als één Europa de echte uitdagingen aan te gaan.
Alle energie moet worden gestoken in een florerende economie. Rond de discussie over een noodfonds eindelijk af en kom zo snel mogelijk met een noodplan voor de Europese economie. Hopelijk geven de Europese ministers in hun persconferenties daartoe een eerste aanzet geven. In glasheldere taal, dat spreekt voor zich.