Ik erger me al enige tijd aan het feit dat na een radio- of televisiecommercial, waarin er een renteloze lening voor de aankoop van bijvoorbeeld een auto wordt aangeboden, er altijd een waarschuwing volgt: let op: geld lenen kost geld.
In mijn optiek kost een lening alleen geld als er ook rente moet worden betaald, want juist in die rente zitten de kosten.
Als zowel de lange rente als de korte in korte tijd bijna 0,5% stijgt, dan kan dit dus niet positief uitgelegd worden. Omdat de kosten dan stijgen...
Toch zijn de rasoptimisten erin geslaagd het wél positief uit te leggen: want iedereen die geld verliest in obligaties vlucht zogenaamd naar aandelen. Wat een kul verhaal. Mensen die dit geloven, hebben volgens mij echt een hersenbeschadiging.
Veel beleggers mogen bijvoorbeeld überhaupt niet in aandelen beleggen. Zij (denk hierbij bijvoorbeeld aan pensioenfondsen en lagere overheden) verliezen door de rentestijging enorm veel geld.
En terwijl veel partijen enorme sommen geld verliezen gaat de AEX uit zijn dak. Terwijl de geschiedenis ons geleerd heeft dat een stijgende rente heel slecht is voor aandelen.
Maar wat is de reden van de rentestijging? Zijn het de europroblemen door Ierland, Spanje Portugal, et cetera? Of komt het door de commodityprijzen en dus inflatie?
Weinig herstel
Ik weet het ook niet, maar ik vind het wel opvallend dat het zowel in de Verenigde Staten als in Europa is. En het is niet alleen de rente die opgelopen is op de slechte landen, maar ook de Duitse Bunds zijn fors omlaag en daarmee is de rente ook in Duitsland hard opgelopen.
Nu weten de trouwe lezers dat ik een daling in de Bund verwacht had, maar had alleen ook nog wel wat herstel verwacht voordat de koers verder omlaag ging. Al met al zie ik weinig herstel.
De Amerikaanse T-Bonds zijn zoals gezegd dus bijna even hard gedaald als de Duitse Bund en dat terwijl de Fed ook nog eens 600 miljard aan obligaties aan het kopen is en dit zou juist tot hogere koersen moeten leiden. Dat dit dus niet gebeurt, zou ons extra aan het denken moeten zetten.
Ook zouden we gezien de rentebewegingen na moeten denken wat deze beweging betekent voor de valutaverhoudingen? En daarmee voor de kapitaalsstromen?
Nederland
Wat zijn de effecten voor Nederland? IK kijk naar de Nederlandse NLL. Dit is een staatslening die tot 2023 loopt. Deze lening is in koers van bijna 155 gezakt naar 141. Dit zijn 1400 basispunten, dus als de lening pari had gestaan 14%. Vanaf 155 is dit dus een daling van rond de 9%.
Als al uw geld hierin zou zitten, dan had u los van de couponontvangst dus 14% verloren in een veilige staatsobligatie, en dan niet een van de Grieken naar gewoon een van de beste in zijn soort.
Nu had u natuurlijk ook naar kortere looptijden kunnen switchen, zoals ik heb gedaan. Maar stel dat u met uw eeuwigdurende leningen die u ooit aangesmeerd zijn door uw bank zit te wachten op een eigen geldje (het bedrag waarop u bent ingestapt), dan bent u de afgelopen weken flink achteruit geboerd.
Vervelend
Deze rentestijging is niet alleen voor beleggers vervelend maar ook bedrijven lenen duurder en daarmee blijft er minder geld over voor dividend en ook zal er minder winst overblijven.
Terug naar de overheid: ook de Nederlandse overheid moet volgend jaar weer 117 miljard euro uit de markt halen. Bij een 0,5% hogere rente is dit een uitgave van - even snel gerekend - 585 miljoen extra.
Als ik dan zie wat de effecten van een 200 miljoen bezuiniging op de kunst en cultuur zijn, kan ik ook uitrekenen wat we moeten doen om een kleine renteverhoging zoals we die de afgelopen tijd hebben gezien moeten neutraliseren...
Overheden zullen dus minder geld overhouden om de economie te ondersteunen terwijl juist nu het herfinancieren veel duurder is geworden, het stimuleren veel belangrijker wordt. Juist omdat veel bedrijven nog enorme schulden hebben zal de noodzaak om geld uit de markt te halen groot blijven.
Meer beweging
Zoals de gevolgen groot zijn voor de overheden en bedrijven heeft de stijgende rente ook grote gevolgen voor de hypotheken. Hogere lasten leiden tot lagere huizenprijzen en die hebben weer enorme gevolgen voor de burger.
Als ik dan ook nog eens nadenken over de resets van rentes in de Amerikaanse hypotheekmarkt, dan weten we dat dit nooit positief uitgelegd kan worden voor aandelen. Ik voel me zelfs met een te vroeg gekochte VIX-trackerpositie heel goed.
Want de vraag is niet of we gaan bewegen maar wel wanneer we gaan bewegen.
Dubbele doji
Dat de AEX ondanks de sluimerende problemen uit het consolidatiepatroon brak, was dan ook verbazingwekkend.
Wellicht zie ik het allemaal te zwart, maar als ik naar de candlegrafiek van de AEX kijk zie ik een dubbele doji star-top verschijnen. Maar daarvoor moet de AEX op maandag wel omlaag, ter bevestiging.
In de week-candlechart op de AEX zie ik steeds engulfing bear-patronen. Ook hier is het nu wachten op een bevestiging.
Om aan te geven hoe gevaarlijk deze patronen zijn, laat ik de AEX van 1987 zien die ook begon met een engulfing bear.
Voor de rest kunnen jullie allemaal zelf wel een inschatting maken hoe overbought de AEX is na een continue stijging van zo'n lange tijd. Ik heb dus zo mijn bedenkingen bij de de huidige markt, toch moet ik ook kwijt dat de DAX dwars door alle weerstanden is geknald.
Kwetsbaar
Als laatste punt wil ik u ook nog wijzen op de weliswaar mislukte terroristische aanslag in Zweden die net als wikileaks aangeeft dat onze samenleving erg kwetsbaar is voor allerlei invloeden.
Kortom, ik blijf kiezen voor zekerheid en houd mijn bescherming. Nu maar hopen dat ik met december de juiste expiratie heb gekozen. Vrijdag weten we meer.
Frank van Dongen is het pseudoniem van vermogensbeheerder en broker Cees Smit. Hij is algemeen directeur van de Today’s Groep, dat bestaat uit Today's Brokers en Today's Vermogens Beheer. Smit schrijft zijn columns op persoonlijke titel. De Today’s Groep is actief als vermogensbeheerder en als broker en is met beide entiteiten als vergunninghouder geregistreerd bij de AFM en DNB. Ook staan beide bedrijven als deelnemende instelling ingeschreven bij het DSI. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.