Beste Tjerk, hoe zit het met de verhandelbaarheid van ETF's? Afgelopen zomer kon namelijk een aantal ETF’s alleen maar verkocht worden met grote afslagen. Zit er daardoor een groot risico aan beleggen in ETF’s?
De handel in ETF’s vindt normaalgesproken plaats via de beurs. U koopt en verkoopt binnen een spread, waarbij de grootste volumes in het orderboek door de marketmakers worden neergezet. Dat geeft direct een essentieel aspect aan bij de handel in effecten in het algemeen; namelijk hoeveel marketmakers zitten er op één effect.
Een ETF is namelijk een beursgenoteerd mandje met aandelen (in dit voorbeeld dan) en wordt dus op identieke wijze verhandeld als reguliere aandelen. Wanneer er één marketmaker op een effect zit en deze geeft geen prijzen af, of stelt de spread (verschil tussen koop- en verkoopkoers) heel breed of zelfs extreem breed, dan is er in een markt, waarbij alle beleggers naar de uitgang willen, een probleem.
Dit is derhalve geen specifiek probleem voor ETF’s, maar voor beursgenoteerde effecten in het algemeen. Voor de belegger die een langetermijnvisie heeft is de geruststellende gedachte dat de markt op een gegeven moment weer normaliseert. De belegger die kort op de bal wenst te spelen kan dergelijke situaties aangrijpen om juist toe te happen.
Brede spreads
ETF’s beleggen op hun beurt weer in onderliggende waarden zoals aandelen of obligaties. Op 22 mei hintte Bernanke op tapering, het langzaam dichtdraaien van de geldkraan voor het opkopen van staatsobligaties. Direct daarop stegen de wereldwijde rentes en werden onder andere vastrentende waarden massaal verkocht.
De hectiek op dat moment verstoorde de koersvorming van obligaties, vooral die van high yield-obligaties. In het geval van obligatie-ETF’s hield dat in dat de onderliggende waarden van de ETF’s moeilijk verhandelbaar waren, of in ieder geval tegen brede spreads. De marketmakers konden daardoor niets anders doen dan de spreads bij ETF’s ook heel breed stellen.
Er waren zelfs partijen die tijdelijk geen prijzen afgaven. Bij de meer illiquide onderliggende waarden, zoals high yield-obligaties, ontstond er een redelijke korting. Dergelijke situaties komen eens in de zoveel tijd voor en horen helaas ook bij beleggen.
Omvang en providers
Bij een zeer groot aanbod van ETF’s zal het vermogen belegd in ETF’s afnemen door de redemption, dus het terugtrekken. Echter, dat houdt in dat de uitgevende instantie, de ETF-provider, de ETF’s terugkoopt en de onderliggende waarden verkoopt of de onderliggende waarden aanbiedt aan de partij die de ETF’s wil laten intrekken.
Deze provider heeft onder zulke marktomstandigheden vanzelfsprekend te maken met dezelfde niet functionerende markt. Dit probleem geldt dus ook voor beleggers die rechtstreeks in obligaties beleggen of via beleggingsfondsen. Het verschil zit in de directheid van beleggen in ETF’s ten opzichte van beleggingsfondsen en de brede spreiding, dus het aantal posities, ten opzichte van de belegger rechtstreeks in obligaties.
Het aantal marketmakers op een bepaalde ETF is een belangrijk aspect bij het innemen van posities. Op de websites van de verschillende providers is hier informatie over te vinden. Voorts is de grootte van een ETF, het beheerd vermogen belangrijk. Dit geeft immers mede aan hoe populair een ETF is en een groot vermogen onder beheer zal logischerwijs meer handel met zich meebrengen; zowel vanuit de kant van de marketmakers als van de beleggers.