Jerome Powell in Nederland. De voorzitter van de Federal Reserve was gisteren voor het eerst op bezoek in Amsterdam op uitnodiging van de Foreign Bankers Association en IEX was erbij.
De foyer van het KIT in Amsterdam hield dinsdagmiddag het midden tussen een bankiersborrel en een fanzone. Monetair beleid en celebrity-spotten gingen even hand in hand bij het - voor zover we weten - eerste bezoek aan Nederland van Fed-voorzitter Jerome Powell.
Gezien de status van Powell is dat een vrij uniek event in de Nederlandse financiële wereld en daarom was het des te opvallender dat de bijeenkomst in weinig officiële agenda’s werd vermeld, anders dan de aankondiging dat Powell ergens ging spreken. In Amsterdam dus, en IEX was erbij om verslag te doen.
Powell nam op het podium plaats naast DNB-president Klaas Knot, die met de Fed-voorzitter een vlucht uit Basel had gedeeld. We schreven mee en delen de opvallendste quotes en observaties.
1. Powell weegt zijn woorden zorgvuldig - en verlaagt de rente voorlopig niet
Als geen ander weet Jerome Powell dat ieder woord dat hij zegt honderden miljarden euro’s, yens en dollars in beweging kan zetten. Hoewel er maar een paar honderd mensen in de zaal zaten, luisterden overal in de wereld zo’n 5.000 analisten mee via een livestream.
Vaste luisteraars naar de Fed-persconferenties kwam met name het gedeelte over de economie en het rentebeleid bekend voor. (Dit was overigens voordat de nieuwe inflatiecijfers - 'conform verwachting' - bekend waren).
De inflatie is afgelopen jaar flink gedaald, zei Powell, maar “in het eerste kwartaal van 2024 is die verbetering tot stilstand gekomen. We verwachtten niet dat het allemaal in een rechte lijn zou verlopen, maar de inflatie bleef wel hoger dan we hadden voorzien. Dat heeft ons geleerd dat we geduld moeten hebben en dat we het strikte rentebeleid even zijn werk moeten laten doen. Ik verwacht dat de inflatie langzaam verder zal dalen, maar mijn vertrouwen dat dat ook gebeurt is minder sterk dan het vorig jaar was.”
“[…] Bedrijven melden nog steeds tekorten aan de aanbodkant en op de arbeidsmarkt. Als dat verbetert zie je dat met wat vertraging pas terug in de cijfers. We hebben nu een vrij strikt monetair beleid, met hogere rentes dan we in lange tijd hebben gezien, en het is inmiddels duidelijk dat dat beleid wat langer nodig heeft om de inflatie daadwerkelijk omlaag te brengen. We zullen de rente wat langer op dit niveau moeten houden. Ik denk niet dat het waarschijnlijk is dat de volgende beweging in de rente omhoog gaat zijn. Het is waarschijnlijker dat we de rente een poosje zullen laten waar hij nu is.”
2. Powell doet geen politieke uitspraken. Hoewel?
Klaas Knot ziet er geen probleem in om politici van al dan niet gevraagd advies te voorzien. Zo stelt hij dat de EU en de eurozone nog veel beter gebruik zouden kunnen maken van de mogelijkheden van de gemeenschappelijke markt. “We hebben geen kapitaalmarktunie, we hebben nog geen bankenunie, daarmee doen we onszelf echt tekort.”
Powell is duidelijk meer op zijn hoede als hem wordt gevraagd naar onderwerpen die niet onder het Fed-mandaat vallen. “Ik denk dat wij bij de Fed de verleiding moeten weerstaan om allerlei meningen te hebben over politieke kwesties. Daar hebben we een gekozen regering voor. Wij hebben een duidelijke opdracht.”
Niettemin is Powell ervaren en sluw genoeg om op verkapte wijze wel wat zaken ter sprake te brengen. Zo is hij genuanceerd kritisch over het Amerikaanse begrotingsbeleid. “Ik denk dat het niet controversieel is als ik zeg dat het Amerikaanse begrotingsbeleid op een onhoudbaar pad zit. Daarmee zeg ik niet dat de huidige situatie onhoudbaar is, maar het pad waar we op zitten is dat wel. De gekozen mensen in Congres en Senaat moeten hiermee aan de slag, liever vandaag dan morgen.“
Ook haalt hij in zijn uitspraken met enige regelmaat aan hoe immigratie in de VS een gunstige factor is geweest voor de economie, daarbij benadrukkend dat hij er geen politiek oordeel over geeft, slechts een analyse van de economische gevolgen.
“Er komen miljoenen mensen het land binnen door migratie, die werkvergunningen krijgen, aan de slag gaan en belasting betalen. Dat verlicht de krapte op de arbeidsmarkt, want bedrijven hebben nog steeds moeite om arbeidskrachten te vinden. Dat heeft zeker geholpen om de arbeidsmarkt wat af te koelen.”
3. Wat de VS beter doet dan de eurozone
Knot analyseert waarom de Amerikaanse economie krachtiger uit de pandemie is gekomen dan de Europese. “In de Verenigde Staten werd gekozen voor tijdelijke ontslagen, inkomensondersteuning en het opnieuw aannemen van mensen toen de economie heropende. Daardoor was er veel herallocatie van arbeid en we weten dat dat goed is voor de productiviteit.”
“In Europa kozen we echter het pad van baanzekerheid. De overheid nam in feite de loonbetalingen over van de bedrijven. Als gevolg hebben we de aanbodkant van de economie eigenlijk gewoon een poosje bevroren. Er heeft bijna geen enkele herallocatie van arbeid of kapitaal plaatsgevonden, en we hebben dus ook niet geprofiteerd van de voordelen daarvan.”
Powell beperkt zich in zijn antwoorden bij voorkeur tot de Amerikaanse markt, maar constateert wel een belangrijke structurele factor die Europa op achterstand zet. “Over de lange termijn is de groei van de productiviteit in Europa ongeveer de helft van die in de Verenigde Staten. Economische groei komt uiteindelijk neer op maar twee factoren: gewerkte uren - oftewel de omvang van de beroepsbevolking - en de output per gewerkt uur - oftewel de productiviteit.”
Als dat allebei niet groeit, stelt Powell, heb je duidelijk een probleem. Dat Knot pleit voor een Europese kapitaalmarktunie sluit aan bij een andere reden die Powell aanvoert voor de betere prestaties van de Amerikaanse economie, namelijk “een meer flexibele arbeidsmarkt en beter ontwikkelde kapitaalmarkten, die sterk gericht zijn op het financieren van innovatie."
4. It ain’t over ’til it’s over
Ook Powell geeft toe: toen Covid-19 voor het eerst om zich heen greep in 2020 zat ook de Federal Reserve met de handen in het haar. “We hadden geen idee hoe het zou verlopen. Hoeveel miljoenen mensen er zouden sterven, hoe lang de economie op slot zou gaan, of hij daarna wel weer gewoon open zou kunnen gaan, het was zo onzeker.”
“We concludeerden toen dat we alle tools die we konden bedenken ook moesten gebruiken - ook zaken die we nooit eerder hebben gedaan, zoals direct ingrijpen in de obligatiemarkt. Dat waren grenzen die we in normale tijden nooit zouden overschrijden. Maar het bijzondere was, toen we die zeer agressieve maatregelen aankondigden was dat al zo’n geruststelling voor de markten dat we eigenlijk nauwelijks iets van dat hele instrumentarium daadwerkelijk hebben hoeven inzetten.”
Maar terugkijkend weigert Powell nog altijd het banier mission accomplished uit te rollen. “We hebben aardig wat tail risk kunnen vermijden door die eerste actie. Maar over de periode daarna, de heropening en de hoge inflatie, kun je nog weinig zeggen. Daar zitten we eigenlijk nog in.”
“Ik kijk daar nu al anders op terug dan een jaar geleden, bijvoorbeeld. Er is inmiddels zoveel vooruitgang geboekt dat het beeld weer heel anders is. En over twee, drie jaar zal dat weer anders zijn. Het is te vroeg om definitieve lessen te trekken, we zitten nog midden in het verhaal.”
Hoewel de ECB al bijna aan zijn eerste renteverlaging toe lijkt, is ook Klaas Knot nog niet overtuigd dat de inflatie definitief onder controle is. “De vraag is of we hier net als in de VS gaan zien dat inflatie toch hoger blijft dan we graag zouden willen. Tot nu toe hebben we daar nog geen bewijs van gezien, maar wat er in Amerika gebeurt is wel een waarschuwing voor ons om niet te vroeg te verkondigen dat de inflatie onder controle is.”
“Ik denk wel dat in de eurozone de inflatie minder hardnekkig is dan in de VS. Volgende week krijgen we nieuwe cijfers over de samenhang van loongroei, productiviteitsgroei en winstmarges. Ik heb er vertrouwen in dat als die cijfers het beeld bevestigen, dat we in juni een goede gelegenheid hebben om te beginnen met versoepelen.”
5. Het belangrijkste financiële kopstuk is opvallend benaderbaar
Tenzij zo vernuftig opgesteld dat we het met onze ongetrainde ogen over het hoofd hebben gezien, viel het op dat Fed-chair Powell geen enorme batterij aan beveiligers om zich heen heeft cirkelen. Wel een entourage, zoals dat hoort bij personen in hoge functies, en ongetwijfeld wel een aantal mensen die een oogje in het zeil houden, maar Powell blijkt ook na afloop benaderbaar en allervriendelijkst.
En dan moet u het ons vergeven dat we in een geval als deze de journalistieke distantie een momentje uit het oog zijn verloren.