De Tweede Kamer wil vóór vanmiddag 14.45 uur uitleg van staatssecretaris Marnix van Rij over een statutenwijziging die OCI vandaag aan de aandeelhouders voorlegt.
Het gebeurt niet vaak dat een aandeelhoudersvergadering leidt tot Kamervragen. Maar vandaag is het zover, en wel bij OCI, dat een buitengewone aandeelhoudersvergadering belegt voor een statutenwijziging.
OCI wil enkele miljarden euro's naar de aandeelhouders terugsluizen, als gevolg van de verkoop van het belang van OCI in Fertiglobe (een in de Verenigde Arabische Emiraten gevestigde producent en distributeur van stikstofhoudende meststoffen) aan Adnoc. Dat leverde $3,62 miljard op. OCI stelt hiervoor de volgende constructie voor:
Zoals u kunt hierboven zien wordt eerst het aandelenkapitaal verhoogd (met €2,7 miljard) en direct erna weer verlaagd (met hetzelfde bedrag). Die truc moet ervoor zorgen dat de kunstmestfabrikant €2,7 miljard belastingvrij kan uitkeren aan de aandeelhouders. Het leidde tot de volgende ronkende kop in de NRC: 'Hoe chemiebedrijf OCI zijn aandeelhouders miljarden uitkeert en de fiscus met lege handen achterblijft'.
€5 miljard belastingvrij uitgekeerd
Het is niet voor het eerst dat OCI dit trucje toepast: in de voorgaande twee jaren gebeurde hetzelfde. Als de aandeelhouders vanmiddag groen licht geven voor de statutenwijzigiging, heeft OCI de afgelopen drie jaar in totaal €5 miljard belastingvrij uitgekeerd. Daarmee loopt de Nederlandse fiscus volgens NRC €750 miljoen mis.
Kamerleden van GroenLinks-PvdA en D66 hebben nu met spoed uitleg gevraagd aan staatssecretaris Marnix van Rij van Financiën (belast met fiscale zaken). Ze willen vóór de start van de aandeelhoudersvergadering om 14.45 uur antwoord hebben op de vraag 'of en hoe het mogelijk is de dividendbelasting te ontwijken door eerst het geplaatste kapitaal te verhogen en daarna een onbelaste kapitaalterugstorting te doen, en of dit gevolgen heeft voor de maatwerkafspraken die het kabinet maakt met industriële bedrijven om hun productieproces te verduurzamen.' De Kamervragen kunt u hier vinden.
Het kabinet maakt met industriële bedrijven die veel uitstoten individuele afspraken over vergroening, waaronder met OCI. Sommige bedrijven ontvangen subsidies om maatregelen te nemen om te verduurzamen. Dat maakt constructies die leiden tot het omzeilen van belasting extra omstreden. Of OCI ook subsidies krijgt, is niet bekend.