Het Nieuwe Beleggen: 6
"Beleggers willen zich helemaal niet bezighouden met hun portefeuille"
Beleggers zijn sinds de kredietcrisis wars van risico's, maar risicoarme beleggingen als obligaties en spaarrekeningen leveren helaas nauwelijks rendement op. Om een kans te maken om toekomstige beleggingsdoelen te halen zulen beleggers moeten leren dat risico nemen toch echt part of the deal is. Of genoegen moeten nemen met minder.
Wie gaat beleggers dat uitleggen? Banken en adviseurs doen op dit moment een stapje terug of worden door regels gebonden. Toch zijn de keuzes die je nu maakt cruciaal voor je financiële toekomst. Zelf doen, dan maar? IEX zette vijf bewezen innovatieve en dwarse denkers uit de beleggingswereld aan één tafel voor een lange, intensieve brainstormsessie. Op zoek naar de grondregels voor Het Nieuwe Beleggen, aan de hand van 10 stellingen.
Aan tafel:
- Pieter Kort (PK) – Hoofdredacteur IEX Media
- Kalo Bagijn (KB) – directeur Brand New Day, oprichter Binck bank
- Jean-Paul van Oudheusden (JPvO) – RBS Markets
- Peter Verhaar (PV) – fnancieel commentatot/columnist, oprichter Alex
- Lars Dijkstra (LD) – Chief Investment Officer Kempen, lid ‘Club 300’
- Jeroen Vetter (JV) – directeur Capital Guards, oprichter SNS Fundcoach
Beleggers willen niet actief bezig zijn met hun portefeuille
PV: Oh ja, vast, maar dat wil niet zeggen dat je alleen maar met je zeilboot bezig moet zijn. Mensen moeten leren dat geld net zo belangrijk is om over na te denken als de opvoeding van je kinderen. Je kan niet meer zeggen: ik gooi het over de schutting.
JV: Maar het woord actief impliceert iets anders dan gewoon zeggen: ik wil geïnformeerd zijn.
PV: Precies. Kritische vragen stellen
PK: Dat is ook de les van de afgelopen jaren. Beleggingsadvies is verre van feilloos. Sterker, soms is het doodgewoon slecht. Heb je als belegger niet de plicht om zelf de vinger aan de pols te houden?
LD: Als je met een regisseur een plan hebt opgesteld, ga je natuurlijk ook regelmatig met elkaar om de tafel zitten om te kijken of het plan nog klopt. Moet er worden bijgestort? Dat zijn de gesprekken die je met een klant moet hebben. Niet heel actief die portefeuille maar draaien.
KB: Het zou goed zijn als je voldoende kennis hebt als consument, dat je in ieder geval kunt beoordelen wat je geadviseerd wordt. Daar moet je dan ook tijd en moeite in steken, in het plannings- en adviestraject. Maar zodra dat goed is ingevuld hoef je daar in principe niet veel meer tijd in te steken.
PK: Geloven jullie in zoiets als een financieel rijbewijs? Dat je als consument een bepaalde basiskennis moet hebben voor je je in bepaalde financiële prodcten mag storten?
KB: Ik geloof wel dat het goed is dat consumenten van jongs af aan al veel meer les krijgen over dit soort zaken, dus al op school. Maar niet dat je eerst een soort rijbewijs moet halen voor je bepaalde producten mag kopen.
PV: Ik weet nog dat we zoiets introduceerden bij Alex. Dat was vooral geboren uit het idee dat we iets moesten doen. Je wil je zorgplicht echt inhoud geven. Maar dat gaat niet, want er is nooit gezaaid, dus je kunt ook niet oogsten. Dus deden we maar zo’n rijbewijs, om maar enigszins duidelijk te maken dat er zoiets bestond als rendement en risico. En dat je daartussen een afweging kunt maken. Maar het is een second best.
KB: Je moet het al veel eerder doen, je moet het op school aanleren.
PV: Ik heb het wel eens tegen de redactie van Pauw en Witteman gezegd: jullie doen net alsof geld een noodzakelijk kwaad is, waar je alleen als het echt niet anders kan aandacht aan moet geven. Nee, het is onderdeel van het normale leven, je moet er elke dag mee bezig zijn! Net zoals je je kinderen op zeker moment een mobiele telefoon geeft, geef je ze ook een bankrekening. Die van mij kregen een rekening toen ze tien waren. Met een pinpas, met alles erop en eraan. Ga het maar uitzoeken. En dan hoop je dat ze als ze twintig zijn enigszins financieel weerbaar zijn. Dat ze ook tegengas kunnen geven tegen agressieve verkopers.
PK: Zou het een vak op school moeten zijn?
KB: Ja.
PV: Ik vind van wel.
JV: Absoluut. Net zoets als maatschappijleer, maar dan financieel.
PK: Hoe zouden we dat vak moeten noemen? Financiële planning?
JV: Financiële plannig is te saai. Geef er een mooie trendy naam aan, dan vinden ze het leuk.
JPvO: En om dat af te trappen op die schiolen organsieer je The Voice of Holland van financiële planners. Dat gooi je een keer op televisie en dan selecteer je de beste planner van Nederland. Dat is geweldig voor de awareness.
PV: Nou ja, dat soort dingen. Dat past voor mij wel een beetje onder het kopje financieel rijbewijs. Maar het moet wel goed vallen. Als het alleen maar een leuke show is, en je doet daarna de televisie uit en je bent het weer vergeten, dan heb je er weinig aan.
JPvO: Nou, als ik daar iets serieuzer op in ga: financieel rijbewijs klinkt meteen weer zo belerend. Als ik naar mijn eigen kinderen kijk, die leren zoveel van allerlei computerspelletjes. Je kan ook best online, op een soort gaming-manier kinderen wegwijs maken in geldzaken.
KB: Maar waarom niet gewoon een vak op school?
JPvO: Dat kan ook.
LD: De emotie van de beurs moet toch wel goed zijn voor een programma?
JV: Een deel van de ellende waar we nu in zitten komt door overconsumeren. Al die schulden die we hebben gemaakt, die komen ook omdat we nooit hebben geleerd hoe het werkt. De bank zegt dat het goed is, dus dat zal dan wel zo zijn. Nu zegt iedereen: boe en ba, de banken hebben het gedaan, maar banken zijn gewoon hele simpele instellingen: u vraagt, wij draaien. Mensen hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. Als ze willen dat hun financiële toekomst beter is, dan zullen ze hem deels zelf moeten vormgeven.
PV: Hoeveel banken zullen er verteld hebben aan mensen die een aflossingsvrije hypotheek afsloten dat dat niet betekent dat je nooit hoeft af te lossen? Ik heb er zelf een en ik heb nóóit ook maar één mailtje of briefje gezien van: over 24 jaar loopt de hypotheek af, weet u al wat u dan gaat doen? Want dat betekent dus dat het inkomen wat u nu heeft zakt met, zeg eens wat, 300 euro, omdat u de hypotheekrente niet meer kunt aftrekken.
KB: U vraagt, wij draaien is nog een milde typering voor de banken, want er is in het verleden een onwaarschijnlijke hoeveelheid producten gepushed. Legiolease-achtigeproducten, woekerpolissen, dat is niet “u vraagt, wij draaien”, dat is: wij produceren en we duwen het door uw strot heen.
JV: En dat gebeurt nog steeds.
KB: Dat gaat ook niet veranderen, behalve als er een scheiding komt tussen adviseren en productverkoop.
LD: Ook dit heeft weer alles te maken met angst en hebzucht. In tachtig jaar is er één jaar geweest waarin de huzienprijzen zijn gedaald, dus vier generaties lang hebben zowel bankiers als consumenten in de veronderstelling geleefd dat huizenprijzen altijd stijgen. Dus we kunnen makkelijk leveragen, en een vierde, vijfde hypotheek op het huis nemen. Dat is gewoon gebeurd allemaal! Dat gaat niet weg met een scheiding tussen advies en productverkoop. Dat zit in ons als mensen.
KB: Maar dat pushen haal je weg door wel advies en verkoop te scheiden. Er waren toch niet 7 miljoen mensen die behoefte hadden aan een woekerpolis? Dat is toch onmogelijk? Als er echt onafhankelijk advies was gegeven, dan waren daar toch niet 7 miljoen van verkocht? En datzelfde geldt voor Legiolease-achtige producten. En zo zijn er wel meer producten geweest. Dat komt omdat je als consument geen invloed hebt op het kanaal.
PV: Als je maar niet wordt beloond voor het product wat je verkoopt. Dan heb je ook geen reden om producten te pushen.
KB: En als het gaat om meer risico nemen, dan moet je andere oplossingen zoeken bij banken. Het afschaffen van bonussen of whatever. Banken hebben teveel risico’s genomen, dat is een feit. Maar dat staat los van productpushing.
LD: Banken creëren geen waarde, banken vernietigen waarde. Dat was les één toen ik in dit vak stapte, van mijn eerste baas. Als de bomen tot in de hemel groeien kun je krediet krijgen zoveel je wil, terwijl er vandaag de dag geen enkel krediet te krijgen is. Precies verkeerdom! Banken zijn net mensen. Uiteindelijk zul je deze golfbewegingen altijd weer de kop op zien steken. Een belangrijk aspect van risicomanagement, in mijn optiek, is het gelijkschakelen van belangen. Is jouw eigen kapitaal of beloning aligned met die van de klanten?
KB: Dat is niet zo. Per definitie.
LD: Het is wel eens onderzocht dat beleggingsfondsen waarvan de beheerder zelf meebelegt in het fonds significant betere resultaten boeken op lange termijn dan andere fondsen. Dat heeft te maken met lagere kosten, lagere turnovers en dus een langere beleggingshorizon. Het is alignment of interests. Als je het niet goed doet zit je ook zelf op de blaren.
PV: Dat is een goed businessmodel.
JV: Dat is ook wat wij doen. Wij zoeken dat soort type beheerders. Maar in Nederland zie je ze heel weinig. In Nederland hebben we die industie niet.
LD: Er zijn uitzonderingen...
JV: (grijnst) Ja, ik begrijp waar je op doelt. Maar in andere landen is die cultuur gebruikelijker. Ze zijn er wel, zoals Antaurus en Midtown, maar het is geen wijd verbreid gebruik om je lot te verbinden aan je eigen fonds.