De kogel is door de kerk. Minister De Jager gaat de distributievergoeding voor fondsen afschieten. Het afschaffen van de distributievergoeding, in goed Nederlands ook wel de kick back fee genoemd, kan volgens marktwatchers flinke consequenties hebben. Distributeurs zouden ‘honderden miljoenen’ kunnen mislopen, citeert het FD. Nu krijgen banken en andere distributeurs in veel gevallen nog een vergoeding voor het aanbieden van fondsen van derden.
De kick back fee is daarmee een belangrijke pijler in de veelgeroemde open architecture die in het eerste decennium van deze eeuw zijn intrede deed. Eén van de gevolgen zou kunnen zijn dat banken weer teruggaan naar het oude model van ‘eigen fonds eerst’. Dat zou een ontwikkeling zijn die de fondsenindustrie tien jaar terug in de tijd werpt en waarbij niemand gebaat is. Echt waarschijnlijk lijkt dat scenario daarmee niet.
Grote banken als ING en ABN Amro weigeren voorlopig commentaar te geven op de plannen van minister De Jager van Financiën. Erik van de Weele, hoofd Fund Sales bij het Britse Henderson, denkt dat de impact voor de fondshuizen zelf gering zal zijn. Hooguit zullen de fondshuizen nieuwe varianten van hun fondsen op de markt moeten brengen zonder ingebouwde distributievergoeding. De verkoop van fondsen via distributeurs is volgens Van de Weele de afgelopen jaren niet een geval geweest van ‘wie het meeste betaalt ligt vooraan in het schap’.
Uitzondering voor execution only
Wel werd er in het verleden bij grote banken met staffels gewerkt, erkent Van de Weele. “Maar ik heb nooit het gevoel gehad dat de vergoeding het belangrijkste criterium was bij fondsselectie door distributeurs.” De vraag is wel in hoeverre de execution only-partijen worden geraakt door het afschaffen van de distributievergoeding. "Niet", zegt een woordvoerder van SNS Fundcoach.
In de brief van minister De Jager wordt gesproken van een provisieverbod bij 'advies en vermogensbeheer'. Execution only-partijen vallen buiten de nieuwe regel. En dat is terecht, vindt de SNS Fundcoach woordvoerder, "'want in tegenstelling tot bij advies en beheer hebben wij geen alternatief om de kosten te dekken." Daarmee lijkt minister De Jager de lijn van verenigd Koninkrijk en Italië, waar het provisieverbod bij fondsen al langer boven de markt hangt, te volgen.
Blij met dode mus
Of beleggers blij moeten zijn met het provisieverbod is een heel andere vraag. Ook distributeurs zullen proberen ergens inkomsten uit te halen, nu het laaghangend fruit voor hun neus wordt weggekaapt. Uiteindelijk zou dat op het bordje van de belegger terecht kunnen komen. De transparantie neemt in dat geval niet toe (nu zijn de distributievergoedingen in de krochten van de websites van distributeurs terug te vinden voor wie weet waar hij moet zoeken), en de kosten voor de eindbelegger nemen niet af.
En het is maar te hopen dat de vermogensbeheerders, adviseurs en tussenpersonen de tijd en kwaliteit hebben om de juiste fondsen aan te bevelen in de nieuwe omgeving. Kunnen ze dat niet, dan heeft het creëren van een level playing field uiteindelijk bar weinig opgeleverd. Bovendien heeft de financiële wereld in het verleden vaak genoeg bewezen mazen in het net van de regelgeving te kunnen vinden. Gaat het niet linksom via de distributievergoeding, dan rechtsom.