Jim O’Neill is CEO van Goldman Sachs Asset Management. In de jaren negentig was hij als hoofdeconoom van de bank de eerste die het begrip “BRIC” introduceerde, als verzamelnaam voor de opkomende reuzen Brazilië, Rusland, India en China. Die landen komen inmiddels jaarlijks bijeen op een BRIC-conferentie. Sinds vorige week is er serieus sprake van dat Zuid-Afrika wel eens zou kunnen toetreden tot de BRIC-club. In een gastcolumn op IEXProfs reageert Jim O’Neill op die ontwikkeling.
Ik was niet van plan om tijdens de kerstvakantie iets te schrijven, maar er is wat interessant nieuws voorbij gekomen. Volgens Bloomberg vorige week, zou Zuid-Afrika wel eens uitgenodigd kunnen worden om aan te schuiven bij de jaarlijkse bijeenkomt van BRIC-leiders in 2011. Veel mensen vragen me wat ik hiervan vind. Mijn visie is, in het kort, de volgende:
Mijn felicitaties aan Zuid-Afrika als het waar is. Het is een mooi kerstcadeau.
Dit bericht is een vervolg op het bericht van een paar weken gelden, toen Russische bronnen suggereerden dat een Zuid-Afrikaanse aanmelding voor de BRIC-bijeenkomst op een gunstige beoordeling zou kunnen rekenen. President Zuma is al een tijdje aan het lobbyen om toegelaten te worden.
Politieke club
Hoewel het natuurlijk goed nieuws voor Zuid-Afrika is, is het me niet erg duidelijk waarom de BRIC-landen hiermee akkoord zouden zijn gegaan. Zuid-Afrika ziet zichzelf terecht als een belangrijke opkomende natie en dat verklaart hun motieven. Bovendien rechtvaardigen de historische handelsrelaties met Brazilië en India hun wens om lid te zijn van iedere club waar die relaties ter sprake komen. En natuurlijk verklaart ook de snelgroeiende handel tussen China en Afrika – inclusief Zuid-Afrika – die motieven voor een belangrijk deel.
Toen ik de afkorting “BRIC” bedacht, verwachtte ik niet dat er ooit als gevolg daarvan een politieke club van leiders van deze landen zou worden opgericht. In dat opzicht lijkt wat ik beoogde iets anders dan de doelstellingen van deze landen zelf – na dit nieuws nog meer.
Wat de economie betreft: Zuid-Afrika is een van de meest welvarende landen in Afrika; op dit moment de grootste economie met een BBP van 350 miljard dollar. Dat is echter nogal klein in vergelijking met de BRIC-landen en ook met diverse andere landen. De omvang van de Russische economie is ongeveer 1600 miljard dollar, bijna vijf keer zo groot als Zuid-Afrika. India is in omvang momenteel vergelijkbaar met Rusland. Brazilië gaat inmiddels richting de 2 biljoen dollar en China is nog een flink stuk groter, met 5500 miljard dollar.
Minstens 1 procent
Belangrijker is nog dat een aantal andere economieën uit de categorie van opkomende landen groter dan Zuid-Afrika zijn. Indonesië hoort daarbij (met ongeveer 700 miljard dollar), Mexico (1050 miljard), Turkije (725 miljard) en Zuid-Korea (1 biljoen). Die vier landen dragen, net als de BRIC-landen, allemaal minstens 1 procent bij aan de wereldeconomie en zijn allemaal, zoals we dat tegenwoordig noemen, “growth economies”.
Het is lastig om te zien hoe Zuid-Afrika zich in economische termen met deze landen kan meten, laat staan met de vier BRIC-landen. In termen van bevolking: Zuid-Afrika telt ongeveer 50 miljoen inwoners of misschien iets minder. Elk van de zogeheten “N11-landen” [Next Eleven – red.] is groter en met een aanzienlijke marge. Zoals ik het zie is hun groeipotentieel aanmerkelijk groter dan dat van Zuid-Afrika.
Ik heb al vaker beschreven hoe we het groeipotentieel van landen beoordelen: door de omvang van de arbeidsbevolking – vooral afhankelijk van demografie – te combineren met de productiviteit. De Goldman Sachs Growth Environment Scores (GES) kunnen worden gebruikt als een maatstaf voor groei en productiviteit. 13 gelijkgewogen variabelen leveren een index tussen 0 en 10 op, waarbij een 10 de hoogst mogelijke score is. In het laatste rapport waarin 181 landen zijn beoordeeld glijdt Zuid-Afrika af naar de 108e positie, met een score van 4,88. Weliswaar is dat grofweg gelijk aan het gemidelde van de vier BRIC-landen en dat van de N-11, maar het is aanmerkelijk lager dan enkele sterk presterende N11-landen, zoals Zuid-Korea (met 7,48 beter dan de Verenigde Staten en Duitsland!), Vietnam, Mexico, Turkije en Iran.
Dan ook andere landen
Er zijn een paar landen buiten de N11 met meer inwoners, hogere GES-scores en die in omvang gelijkwaardig aan of groter dan Zuid-Afrika zijn. Denk aan Argentinië, Polen en Thailand.
Dat alles beschouwend mag je concluderen dat als Zuid-Afrika wordt toegelaten tot de BRIC-familie, ook andere landen zich zouden mogen aanmelden. Als de economische omstandigheden en vooruitzichten van Zuid-Afrika dat al rechtvaardigen, dan is dat bij anderen zeker het geval.
Je zou de rol van Zuid-Afrika kunnen zien als een afvaardiging van het hele Afrikaanse continent, dat in omvang ongeveer even groot is als India of Rusland. Wij geloven dat Afrika als werelddeel een vergelijkbaar potentieel heeft als Brazilië of Rusland. Of de rest van het continent – in het bijzonder sommige landen met veel inwoners – Zuid-Afrika als hun vertegenwoordiger willen zien is echter niet aan mij om te beoordelen.