De AEX blijft op hoge niveaus consolideren. De bewegingsruimte is daarbij relatief smal de laatste week. De top werd gezet bij 506 waarna de koers gisteren precies de oude top van 501 terugtestte.
Zolang de stijgende bodemlijn vanaf december echter niet wordt gebroken, blijft de kans op meer opwaartse druk mogelijk. Toch ontstonden er in veel andere indices al de nodige verslechteringen.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Versteiling
De vraag voor de komende tijd, is of de eerste correctie van dit jaar doorgang zal vinden voor de vorming van een hogere middellangetermijnbodem. Of dat de opwaartse druk op de top van 510,50 verder zal worden opgevoerd en deze top structureel gebroken zal worden.
In het langetermijnbeeld zou dit een belangrijk vervolgsignaal zijn van de bullmarkt die in 2009 startte. Ik verwacht in de komende maanden wel een doorbraak van deze top en de start van de volgende fase. Maar ik denk dat de kans groter is dat er in de komende tijd eerst een correctie zal plaatsvinden.
Aangezien de AEX dichterbij een vervolgdoorbraak ligt dan veel andere indices moeten we vooral ook de technische situatie in de andere indices in de gaten houden. Het is belangrijk dat de meeste indices een vergelijkbare vervolgbeweging maken, anders kan er sprake zijn van een valse doorbraak.
Zo ver is het nu nog niet en we zagen in de afgelopen dagen juist steeds meer verslechteringen in de andere aandelenindices.
Grafiek AEX-indicatoren
Klik op de grafiek voor een grote versie
Indicatoren
Belangrijke risicosignalen kwamen de laatste tijd vanuit de technische indicatoren. Als eerste is er de afstand van de AEX-stand tot aan het 200-daags gemiddelde. Die lag recent op ongeveer 10%. Vanuit het verleden weten we dat dit vaak een voorbode is voor een normale tot forse correctie.
We moeten terug naar de lente en de zomer van 2015 om een dergelijke afstand te zien tot aan dit gemiddelde. Destijds werd de zware weerstandszone bij 506 tot 510 ontwikkeld. Deze afstand geeft echter niet aan waar en wanneer de markt kan draaien.
In de RSI en de MACD zien we over de afgelopen drie maanden een situatie van negatieve divergentie. De toppen van eind vorig jaar en begin dit jaar gingen gepaard met een RSI die boven de 70 lag. De huidige top in de RSI ligt aanzienlijk lager. Dit geldt ook voor de MACD.
Grafiek
De laatste weken was er een stijgende bodemlijn te zien in deze indicatoren. Deze bodemlijn maakte deel uit van een stijgende wig. Gisteren werden deze opgaande bodemlijnen gebroken.
In de RSI van de S&P 500 zagen we juist een extreem hoge stand, een niveau dat voor het laatst in de jaren 1996-1997 op de borden werd gezet. Als laatste is er de negatieve divergentie in de VIX, hogere bodems in deze indicator en nog steeds hogere toppen in de S&P 500.
Een cocktail van signalen die aanzienlijke risico’s voor de komende tijd aangeeft. Het correctiesignaal zelf moet echter uit de grafiek komen. Een belangrijk te breken steun is de opgaande bodemlijn die startte bij de 445,65 in december. Deze bodem was het startpunt van een krachtige versteiling in de AEX.
Hogere bodem
Ondanks dat eind januari een vals correctiestartsignaal werd gegeven, zorgde de beperkte daling destijds voor de vorming van een hogere bodem bij 476,70. Langs deze december- en januaribodems is nu een stijgende bodemlijn te trekken die dagelijks ongeveer 0,70 punt oploopt.
Vandaag ligt deze opgaande bodemlijn bij 495,90. Volgende week zal deze steunlijn boven de 500 uitkomen. Overige steunpunten in het kortetermijnbeeld zijn de 501 en de openstaande gap tussen 496,60 en 499. Maar een doorbraak onder de 495,90 is noodzakelijk voor een verslechtering.
Aan de bovenkant blijft de zware zone 506 tot 510 liggen. Een structureel slot boven de 510,50 zal voor een volgende versteiling kunnen zorgen. In dat scenario was de bodem van gisteren bij 501 slechts een hogere bodem in het zeerkortetermijnbeeld.
Daggrafiek DAX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Andere indices
Buiten de verdere verslechteringen in de technische indicatoren zien we ook in andere indices steeds meer verzwakkingen ontstaan.
De Nasdaq 100 en S&P 500 vormden recent toppatronen en braken al door hun meest steile kortetermijnbodemlijnen. Inmiddels is de S&P 500 aanbeland bij zijn volgende opgaande bodemlijn vanaf begin november.
In Europa braken de DAX en Stoxx Europe 600 gisteren door hun stijgende bodemlijn. Deze lijnen zijn vergelijkbaar met de 495,90 in de AEX. Zodra deze doorbraak structureel wordt, is de kans groot dat de correctie in deze indices is gestart en dan is het natuurlijk de vraag wat de AEX doet.
Deze opgaande bodemlijnen maakten overigens deels uit van een grote stijgende wig, een potentieel toppatroon. De bewegingen zijn de laatste week in deze Europese indices ook zeer beperkt waardoor het belangrijk is dat deze doorbraken in de komende dagen (week) bevestigd worden.
We hebben de laatste twee maanden namelijk meerdere valse doorbraken gezien, iets wat vaker voorkomt in een zeer euforische markt.