Het aandeel van bouwonderneming Heijmans is de afgelopen dagen hard gedaald op de beurs. Sinds 2 november, de dag dat de bouwer haar zorgen uitsprak over het halen van de financieringsvoorwaarden later dit jaar, is de koers met ca. 30% gedaald.
Onzekerheid over de financiele impact van een aantal disputen is de oorzaak van de koersval. Wanneer alle geschillen de verkeerde kant op vallen, voldoet de onderneming niet langer aan de afspraken met de financiers.
De kans bestaat dan dat Heijmans gedwongen wordt additionele financiering aan te trekken via een aandelenemissie of bijvoorbeeld de uitgifte van een converteerbare obligatie, zoals BAM en Fugro dat onlangs deden.
Heijmans noemt in haar KW3-rapportage twee projecten als de grootste pijnpunten, maar er zijn er meer. Een opsomming.
Energiefabriek Tilburg (EFT)
Dit project heeft over het eerste halfjaar al 8 miljoen euro extra gekost. De aannemingssom bedroeg destijds 31 miljoen euro. Heijmans moest in 2014 al eens 9 miljoen euro aan de opdrachtgever betalen (Waterschap De Dommel).
Het is nu in de eindfase van de oplevering. Volgens Heijmans 'doet de fabriek 't, en doet het proefbedrijf 't' en hoopt het nog dit kwartaal met De Dommel tot een 'final settlement' te komen.
Hoeveel geld dit nog zal gaan kosten is onbekend.
N23; West-Frisiaweg
Een tweede hoofdpijndossier is de aanleg van de N23 in Noord-Holland, de West-Frisiaweg. Dit project werd in 2012 aangenomen voor 206 miljoen euro. Het probleem hier is dat de grond drassiger is dan werd verwacht, waardoor er meerkosten aan zitten te komen.
Heijmans heeft de werkzaamheden grotendeels stilgelegd omdat het eerst van de opdrachtgever wil horen wie die meerkosten moet betalen. Heijmans vindt dat zij niet verantwoordelijk is hiervoor en wil die rekening bij de provincie neerleggen.
Zolang daar geen uitsluitsel over is, ligt het project grotendeels stil. Het geschil ligt momenteel bij de Raad van Arbitrage voor de Bouw.
Eventuele kosten: onbekend.
RIVM-gebouw, Amsterdam
In Utrecht, aan de A27, werkt Heijmans aan ontwerp en bouw van een gebouw voor de huisvesting van RIVM en CBG, samen met partners Hurks en Strukton. Heijmans zit voor 37% in het project. Het ontwerp voldeed niet aan de trillingseisen voor laboratoriumruimtes, maar hiervoor heeft het consortium uitstel gekregen.
De bouw (foto: strukton.nl) zou aanvankelijk in 2015 starten, en zou in 2018 opgeleverd moeten worden. Het project loopt inmiddels anderhalf jaar achter op schema. Ook hier gaat Heijmans (en haar partners) pas verder bouwen als duidelijke afspraken zijn gemaakt.
Eventuele kosten: onbekend.
Wilhelminasluis in Zaandam
Opnieuw is er een dispuut met opdrachtgever provincie Noord-Holland. Dit project is al eens stilgelegd in 2014 omdat het ontwerp van de sluiskolk niet voldeed aan de eisen van de provincie.
In juni 2015 werd er weer verdergewerkt maar over de planning, en belangrijker, de kosten van die uitgelopen planning, zijn de partijen het nog niet eens.
De provincie Noord-Holland voelde kennelijk de bui al hangen en trad hier op 4 november mee naar buiten. Ook dit project ligt, op instigatie van Heijmans zelf, bij de Raad van Arbitrage voor de bouw.
Onnodig te zeggen dat de eventuele kosten hiervan nog onbekend zijn.
Wet van Murphy
Nu hoeft natuurlijk niet elke keer het dubbeltje de verkeerde kant op te vallen, maar in het geval van Heijmans mag er maar weinig misgaan, omdat de financiele bretels al redelijk strak zitten.
Een paar tegenvallers en de banken beginnen weer te sputteren. En dat zou niet de eerste keer zijn. Heijmans is sinds het uitbreken van de financiele crisis al meerdere keren met de pet rond gegaan. Hier ziet u een klein overzicht.
| Jaar |
Koers |
opgehaald bedrag |
Reden |
| 2009 |
0,70 |
101 miljoen euro |
terugkopen leningen VS |
| 2013 |
7,65 |
13,5 miljoen euro |
balans versterken |
| 2015 |
11 |
21,4 miljoen euro |
terugkopen preferente aandelen |
In 2009 mocht een bestaande aandeelhouder 6 nieuwe aandelen bijkopen a 70 cent. Later dat jaar is er een omgekeerde aandelensplitsing uitgevoerd, waardoor het aantal aandelen door tien ging. Momenteel staan er ruim 21,4 miljoen aandelen uit.
De langjarige grafiek van Heijmans ziet er niet bijzonder florissant uit. Sinds 2008/2009 is er weinig tot geen herstel geweest. Hoop op een bail-out door de overheid (ook vaak opdrachtgever) is er niet, too big to fail geldt niet voor bouwers.
Het zal dus zelfstandig kapitaal moeten zien te vinden. Een rondje langs bestaande aandeelhouders, of, zoals tegenwoordig populair is, een converteerbare obligatie, zou enige verlichting moeten brengen straks.
Geen nieuwe lijken uit kast
Vraag is wel of er mettertijd geen nieuwe lijken uit de kast komen. Het aannemingsbeleid is bij zowel BAM als Heijmans is aangescherpt, maar het zou natuurlijk ook gewoon een managementsprobleem kunnen zijn.
De financiele positie van Heijmans per 30 juni was al niet rooskleurig. De solvabiliteit was 25%. De totale schulden bedroegen 155,5 miljoen euro, en er was 78,1 miljoeneuro in kas. Dat betekent een nettoschuld van 77,5 miljoen euro.
Leverage ratio maximaal 3
Op één of andere manier hoeft Heijmans slechts 36,9 miljoen euro daarvan mee te rekenen voor de berekening van de convenanten. De leverage ratio is de nettoschuld gedeeld door het bedrijfsresultaat, de ebitda. Dat mag maximaal 3 zijn.
Eind juni was dat 2,2: 36,9/16,6. Als de ebitda gelijkblijft, dan heeft Heijmans maximaal ruimte voor 13 miljoen euro aan tegenvallers. Volgens de provincie Noord-Holland in het NRC loopt de schade aan de N23 echter al in de 'tientallen miljoenen'. Dit overzicht komt uit het halfjaarrapport van de bouwer.
Hoeveel geld Heijmans nodig heeft, is door de onzekere uitkomsten van de geschillen onduidelijk. Wie ben ik om daar een getal aan te hangen. Maar ik denk niet dat het met een miljoentje of 10 klaar is.