Het is opvallend hoeveel waarschuwingen beleggers dagelijks op zich af krijgen. Als u googlet op "crash" en "stocks" worden in 0,37 seconden 86,4 miljoen zoekresultaten bereikt.
Wordt u niet bang van Why Marc Faber is calling for an ugly stock-market crash— again. Of anders: A Stock Market Crash Is Coming, These Ominous Technical Signs Reveal. In alle gevallen komt het er op neer dat het risico van een crash levensgroot is, wat de achterliggende oorzaak dan ook is.
Ik neem in het algemeen dit soort waarschuwingen met een korreltje zout. Crashes komen niet vaak voor, en als het al gebeurt is het doorgaans volkomen onverwacht.
U kunt het best elke dag rekening houden met de mogelijkheid van zeer ongunstige marktomstandigheden, en daar uw portefeuille op inrichten. Dat is beter dan plots in de war te raken door dit soort waarschuwingen, waarvan er op termijn altijd wel één uitkomt.
Marktverstoorders
Onlangs gaf Axel Weber, CEO van UBS en voormalig bestuurslid van de ECB, een waarschuwing die in bovenstaande categorie past. Er is echter wel reden hem serieus te nemen. Wat houdt Weber de belegger voor?
Volgens de UBS-topman staat de belegger voor een situatie zonder precedent. Binnen één dag kan jaren aan behaald rendement worden weggeslagen. Volgens Weber spelen centrale banken in deze een slechte rol. Zij verstoren de markten door hun ruime monetaire politiek en opkoopprogramma's.
De daaruit voortvloeiende onnatuurlijk lage rente maakt het moeilijk, zo niet onmogelijk, de andere beleggingscategorieën juist te prijzen. Weber heeft gelijk. De rente is de basis van de prijsvorming en waardering van alle andere beleggingscategorieën.
Waardering niet marktconform I
Ik geef een voorbeeld. Het aandeel Unilever wordt nu verhandeld op, bij een prijs van 41 euro, ongeveer 22 keer de verwachte winst. Dat lijkt vrij hoog, maar het risicovrije alternatief, een belegging in langlopende staatsleningen, levert nauwelijks rendement op.
Dan is de keuze voor een risicodragend aandeel, met een dividend van ruim 3%, sneller gemaakt.
Wat zou de prijs van het aandeel Unilever zijn als de rente niet in de buurt van de 0% schommelde, maar bijvoorbeeld op 3% zou staan? Dat weet niemand, maar het zou in ieder geval om een (veel) lagere prijs gaan.
Dat betekent dat voor het aandeel Unilever nu een prijs wordt betaald waarvan niemand een goede indicatie heeft van de werkelijke (markt)waarde. Eenvoudigweg omdat de rente geen marktprijs is, maar monopolistisch door de centrale banken is bepaald.
Waardering niet marktconform II
De door de markt tot stand gekomen rente zou een heel andere zijn dan de nu fungerende tarieven. In dit kader is het interessant om de lijn door te trekken naar de pensioenfondsen. Ook daar wordt de waarde, in dit geval de verplichtingen, bepaalt op basis van de actuele marktrente.
Maar net als bij aandelen is de waardering niet marktconform, omdat de rente door de ECB eenzijdig is bepaald, waarbij het marktmechanisme is uitgeschakeld. Op basis van die verkeerde waardering wordt wel beleid vastgesteld in de vorm van pensioenkortingen en premieverhogingen.
Een ander negatief gevolg van het rentebeleid is dat beleggers worden geprikkeld naar risicodragende beleggingen te zoeken, waar ze onvoldoende verstand van hebben. Weber vergelijkt dit met de situatie in 2007-2008, toen beleggers ook producten aanschaften waar ze de werking en risico's niet van snapten.
Op zoek naar risico's
Natuurlijk wordt de belegger niet gedwongen deze risico's op te zoeken. Maar wat moet u als risicomijdende belegger met een voorkeur voor Nederlandse staatsobligaties? Neem bijvoorbeeld de iShares Netherlands Government Bond ETF, met als onderliggende index bijna alle Nederlandse staatsobligaties.
Het gemiddelde rendement van de staatsleningen in deze ETF is minus 0,13%, en de gemiddelde resterende looptijd 9,7 jaar. Dat betekent dat u bijna tien jaar lang jaarlijks 0,13% verliest op deze risicomijdende belegging. Daarnaast moet u jaarlijks ook nog 0,2% aan ETF-kosten betalen.
Die bizar lage rente kan alleen maar tot stand komen op basis van achterliggende centrale(bank)krachten en werkt in alle opzichten marktontwrichtend.
ECB-verbod
Onlangs gaf minister Dijsselbloem aan te overwegen een reclameverbod in te stellen op zeer risicovolle beleggingsproducten. Onervaren beleggers zouden in de verleiding kunnen komen risico's aan te gaan die ze niet kennen en ook niet kunnen dragen.
Zo langzamerhand zou je de ECB hetzelfde als aanbieders van risicovolle producten kunnen verwijten.
Beleggers worden verleid ongewenste risico's aan te gaan die ze niet kunnen en willen dragen. Dat doen zij bovendien in een markt waar de prijsvorming van risicodragende producten is bepaald op basis van een onnatuurlijke niet marktconforme rente.
ECB is verantwoordelijk
Ik ben niet van de afdeling Crashes en Paniek. Onzekerheden zijn er altijd geweest, en de belegger moet altijd rekening houden met schokbewegingen op de beurs. Die onzekerheid is zelfs de basis voor een mooi rendementsperspectief op lange termijn.
Maar het beleid van de ECB, en andere centrale banken, heeft wel een situatie gecreëerd waarin de markt voor een lange tijd is uitgeschakeld met betrekking tot de rentevorming. Niemand weet wat er gebeurt als de rente op termijn weer zijn eigen weg gaat.
De centrale banken dragen in deze een zware verantwoordelijkheid voor de gevolgen van het huidige beleid.