Terwijl het hoofd van vele beleggers tegenwoordig op hol slaat – door de recordniveaus van de aandelenmarkten enerzijds en het indrukwekkende koersspektakel van Bitcoin anderzijds – verliezen ze de belangrijkste ontwikkeling uit de monetaire geschiedenis uit het oog.
Een vrouw staat immers op het punt om de machtigste centrale bankier ter wereld te worden. Voor heel wat waarnemers komt deze historische ontwikkeling als een godsgeschenk voor de financiële markten. Eindelijk wat rust in het financiële huishouden!
Helaas. Ik moet u teleurstellen. Yellen was en blijft dé rechterhand van Bernanke. Meer nog, ze stond aan de basis van enkele hallucinante ingrepen van deze centrale bankier die hij doorvoerde toen de financiële crisis losbarstte in 2008.
Probleem verplaatst
Denk maar aan het verlagen van de kortetermijnrente tot quasi 0%. Of vervolgens het opkoopprogramma van overheids- en vastgoedschulden bij de banken, beter bekend als quantitative easing (QE).
Die ingrepen hebben ervoor gezorgd dat de imposante schuldenberg van de Verenigde Staten niet implodeerde onder zijn eigen druk. Op die manier werd een economische depressie, zoals we die al eens zagen in de jaren dertig van de vorige eeuw, vermeden.
Uiteraard werd de kern van het probleem, namelijk een veel te hoge schuldenlast, niet opgelost. Het probleem werd enkel verplaatst… naar de balans van de Fed.
Yellens resultaat
Bovenstaande grafiek, de monetaire basis van de Fed, spreekt boekdelen. En hoewel Bernanke hiervoor de verantwoordelijkheid draagt, is het vooral Janet Yellen geweest die voor dit resultaat heeft gezorgd.
Overigens, wie goed naar de bovenstaande grafiek kijkt, ziet dat de balans van de Fed in sneltreinvaart wordt opgeblazen. Dit als resultaat van het nieuwe, doelgerichte QE: de Fed zal haar monetaire accommodatie pas terugschroeven als bepaalde doelstellingen behaald worden.
Op dit ogenblik zijn die doelstellingen de volgende:
- een werkloosheid van minder dan 6,5%
- een inflatie van meer dan 2%
Versnelling hoger
Zolang beide niet behaald worden, hoeft de Fed haar accommodatie niet te stoppen. Zelfs het temperen van QE (tapering), waar in de voorbije maanden constant op gewezen werd door heel wat waarnemers, is niet aan de orde.
Meer nog, ik verwacht eerder dat het opkoopprogramma nog een versnelling hoger zal schakelen. Niet enkel worden de huidige doelstellingen maar moeilijk behaald, de markt gaat Janet Yellen in 2014 testen. Dit moeten de meeste nieuwkomers aan het hoofd van de Fed ondergaan.
Zoals u volgende week zal lezen in mijn Vooruitzichten voor 2014, verwacht ik een turbulenter beursjaar. Een verhoogde volatiliteit in combinatie met (stevige) koerscorrecties zal de nieuwe Fed-voorzitter uit haar comfortzone halen. Hoewel Janet Yellen een vrouw is, zal ze absoluut haar mannetje willen staan.
Nieuwe dimensie
De verwachte reactie van de topvrouw bij de Fed zou het monetaire beleid wel eens een geheel nieuwe dimensie kunnen bezorgen. Janet Yellen was al niet bang om buiten de lijntjes te kleuren in haar voorstellen. Ik twijfel er dus niet aan dat ze dat zal blijven doen als de nood het hoogst is.
En wat ik zoal denk? Wel, het is in meerdere studies en onderzoeken beschreven dat extreme maatregelen ingezet kunnen worden om extreme omstandigheden te lijf te gaan. Zo kan een beurscrash opgevangen worden door rechtstreekse aankopen door de Fed.
Dit mag in de Verenigde Staten nog gezien worden als een extreme maatregel, in Japan voert de centrale bank al maanden een dergelijk beleid door op de financiële markten met de ondersteuning en opkoop van beursgenoteerde fondsen zoals aandelen of ETF’s.
Comfortabel
Een andere maatregel is de negatieve (deposito)rente bij de Fed. Op die manier zouden de banken gedwongen worden om hun reserves aan het werk te zetten, om zo het overtollige kapitaal in de maatschappij te pompen via nieuwe leningen en financieringen.
Echter, hier zitten de banken niet op te wachten. Ze likken immers nog altijd hun wonden en voelen zich in de huidige constructie – lenen aan quasi 0% en investeren in risicovrije staatsobligaties aan een rente van enkele procenten – erg comfortabel.
Aan deze situatie zal Yellen niet snel iets veranderen, want velen vergeten dat de aandeelhouders van de Fed de grootbanken in de Verenigde Staten zijn, niet de staat zoals hier het geval is. Resten er nog rechtstreekse injecties door de Fed.
De gewone man
Het zogenaamde helikopterbeeld waar Ben Bernanke jarenlang mee geassocieerd werd; het figuurlijk droppen van dollarbiljetten uit helikopters. Wat hiermee bedoeld wordt, is dat de burgers letterlijk geld krijgen om de economie te stimuleren.
Nu pompen ze de banken vol met nieuwe dollars, maar die dollars gaan (voorlopig) nergens heen, waardoor de resultaten voor de economie achterwege blijven. Als de man in de straat het geld in handen krijgt, dan voelt hij zich wellicht meer geneigd om het uit te geven.
Het zou mij niet verbazen als Yellen het monetaire beleid effectief zo ver doordrijft, want ze wil de gewone man een stem geven. Ook zouden de Verenigde Staten hiermee niet aan hun proefstuk toe zijn, want president George W. Bush deed het Yellen al eens voor door ieder Amerikaans gezin een cheque te sturen na de crisis van net na de eeuwwisseling.
Wat er ook van zij, Janet Yellen mag beschouwd worden als voorvechter van een uiterst soepel monetair beleid om een economische depressie te vermijden. Alle middelen zijn goed die het doel heiligen.
Terwijl Bernanke eerder een grijze monetaire duif was die altijd de kerk in het midden probeerde te houden, lijkt Yellen meer op een witte duif die wil schitteren in de monetaire arena tijdens haar ambtstermijn.
Zet u daarom schrap voor uitzonderlijke en gloednieuwe maatregelen door de Fed. De keerzijde van dit verhaal is dat die uitzonderlijke maatregelen vroeg of laat uit de hand zullen lopen, met alle gevolgen van dien voor de financiële markten en uw vermogen. Neem daarom tijdig uw voorzorgen tegen de roekeloze monetaire ingrepen.