Ik heb de voorbije dagen hard moeten zoeken naar goed nieuws uit Griekenland, maar veel leverde deze zoektocht niet op. Het enige positieve geluid dat ik kon vinden, was dat het Griekse eiland Santorini door de gebruikers van Tripadvisor werd uitgeroepen tot het mooiste eiland van Europa.
Tot daar het goede nieuws, want verder komen er enkel doemberichten van het mooie Zuid-Europese schiereiland. De spanning in Griekenland neemt nu dag na dag toe. De reden is inmiddels alom bekend: het geld is op!
De Griekse regeringsleiders hebben de voorbije dagen immers onomwonden laten verstaan dat er geen geld meer is om het IMF terug te betalen. Het blijft niet bij retoriek, maar het zijn de harde feiten: uit de jongste cijfers van de binnenlandse overheidsbestedingen blijkt dat er echt wel minder geld wordt uitgegeven sinds dit jaar (-6,2%).
Dat zie je zelden of nooit bij regeringen van (uiterst) linkse strekking. Athene heeft dringend nood aan een uitkomst. Aanmodderen kan niet meer, het straatje loopt dood. En er zijn niet zoveel opties meer over voor Griekenland.
Griekse opties
Wat zijn de opties van de Grieken in feite dan nog? Ik zet de mogelijkheden op een rij.
1. Extra noodfondsen
De eerste optie is dat de Trojka toegeeft aan de druk. Als dat gebeurt, krijgen de Grieken weer toegang tot extra noodfondsen. Echter, Europa, de ECB en het IMF zullen de strenge eisen voor Griekenland niet versoepelen, wellicht integendeel: met nieuwe fondsen komen er nieuwe eisen, want voor wat hoort wat.
Griekenland kan extra maatregelen echter niet meer aan. Het kan de huidige al niet behappen. Deze optie lijkt dus steeds minder interessant. Het vooruitschuiven van de problemen gaat niks oplossen. Dat heeft het in de voorbije maanden en jaren ook niet gedaan in Griekenland.
De realiteit is dat de Griekse economie nog altijd aan een vrije val bezig is, ondanks alle genomen (besparings)maatregelen.
Klik op de grafiek voor een grote versie, bron: Tradingeconomics.
2. Grexit
De andere optie is de veelbesproken Grexit, de uittrede van Griekenland uit de eurozone. Op die manier kan Griekenland zijn drachme herinvoeren en zelf zijn eigen monetair beleid uitstippelen. Wat in de praktijk dan meteen zou gebeuren, is een zware devaluatie van de nieuwe munt.
Dit zou meteen een verwoestende golf aan hyperinflatie op gang trekken door het Griekse binnenland. De bevolking zou nog zwaarder afzien dan vandaag al het geval is, maar het zou wel de korte pijn betekenen.
Immers, na een zware devaluatie volgt in de meeste gevallen een economische boom, want de Griekse producten en diensten zullen dan plots historisch goedkoop worden voor buitenlanders. Het Griekse toerisme zal snel floreren, net als andere onderdelen van de economie.
Maar het zet Griekenland ook in een moeilijke internationale positie. Immers, de banden met Europa worden dan doorgesneden, iets waar amper steun voor bestaat bij het merendeel van de Griekse bevolking.
Ook internationaal kan er een gevaar optreden voor Griekenland vanwege de geostrategische ligging van het land. De dreiging vanuit Rusland of het Midden-Oosten zal voor onrust onder de Griekse bevolking zorgen. Dus ook aan deze optie zijn nog veel mitsen en maren verbonden.
3. N-euro en Z-euro
Een derde en laatste optie is alsnog eentje van de gulden middenweg, voor zover ik dat zo nog kan noemen. Griekenland blijft dan binnen de Europese Unie, maar krijgt een aparte munt waarmee het kan gaan handelen (en devalueren).
Dit is het eerdere concept van de N-euro en de Z-euro, waarmee de eurozone in twee muntzones wordt opgedeeld. Dit concept kreeg eerder veel kritiek, maar steeds meer stemmen gaan op om een dergelijk systeem te introduceren.
Meer nog, deze week kwam de Duitse minister van Financiën Schäuble met deze optie naar de onderhandelingstafel, volgens bronnen dicht bij die tafel. Hierbij werd het voorbeeld van Macedonië aangekaart, dat wel de euro gebruikt, maar niet tot de muntunie behoort.
Het omgekeerde zou dus volgens Schäuble ook moeten kunnen. Gezien de extreme financiële situatie waarin Griekenland is terechtgekomen, vermoeden we dat de laatste twee opties steeds realistischer worden als toekomst voor de Griekse economie, in of uit de Europese muntunie.
IJsland
En die uitkomst is mogelijk zo slecht nog niet voor de Grieken. Wie de recente financiële geschiedenis erop naslaat, die zal zich de crisis in IJsland nog wel voor de geest kunnen halen. De insteek was van een andere orde, maar de uitkomst vergelijkbaar: hoge schulden, maar geen geld meer.
Een grote devaluatie van de IJslandse kroon heeft het land, meteen na de crisis in 2008, in eerste instantie in een nog grotere crisis gestort, maar al snel – enkele jaren later – kon de IJslandse economie de beste groeicijfers van heel Europa voorleggen!
Klik op de grafiek voor een grote versie, bron: Tradingeconomics
Perfecte storm
Een Grieks devaluatieproces betekent echter wel dat de toekomst van de euro op het spel wordt gezet. Want wat er ook met Griekenland gebeurt, er staan nog meer landen in de rij om een vergelijkbare keuze te gaan maken.
Dit zal de euro verder onder druk zetten ten opzichte van de grote concurrenten als de Amerikaanse dollar, de yen, de yuan, et cetera. Een verscheurende keuze voor Europa, hoe dan ook.
Opmerkelijk genoeg lijken de financiële markten op dit ogenblik nog niet onder de indruk van de aanstaande omwentelingen in Griekenland, en bij uitbreiding de gehele Europese Unie. Toch kan dit de opzet vormen voor een perfecte storm op de beurzen.
Ik heb alvast mijn voorzorgen genomen, want een gewaarschuwd belegger is er twee waard.