Gedurende de tweede helft van 2023 spraken de financiële publicaties, die Fisher Investments Nederland volgt, over de afkoelende inflatie in de VS en Europa. (Inflatie wordt gedefinieerd als een stijging van het algemene prijspeil in een economie.) Toch blijven de prijsniveaus voor veel goederen en diensten boven het pre-pandemische niveau.i Wat speelt zich hier af? De discrepantie tussen de werkelijkheid en de inflatiecijfers roept bij velen blijkbaar frustratie op: "Als de inflatie afkoelt, waarom wordt alles dan niet goedkoper?" Volgens ons is het belangrijk om te begrijpen wat het verschil is tussen desinflatie en deflatie. Daardoor kunnen beleggers volgens ons inzien waarom de nog steeds hoge prijzen geen bedreiging vormen voor aandelen.
De ervaring van Fisher Investments Nederland leert dat u zich bewust moet zijn van het volgende onderscheid: inflatie verwijst naar de mate van verandering, niet naar het prijsniveau. Dat wil zeggen dat inflatie het tempo van de prijsstijging (of daling) weergeeft ten opzichte van een voorgaande periode - meestal van de voorgaande maand of het voorgaande jaar. We nemen de geharmoniseerde consumentenprijsindex (GCPI) van de eurozone als voorbeeld. Het percentage van 2,4% j-o-j (jaar-op-jaar) in november 2023 vertegenwoordigt de totale stijging van de goederen- en dienstenprijzen in de eurozone ten opzichte van november 2022.ii De daling van 0,5% m-o-m (maand-op-maand) van de GCPI betekent dat de prijzen van november 2023 zijn gedaald ten opzichte van de prijzen van oktober 2023.iii
Het inflatiecijfer kan van maand tot maand dalen. Maar als het positief blijft, betekent dit dat de prijzen nog steeds stijgen, alleen langzamer. Dit wordt desinflatie genoemd. De vertraging van de inflatie in de eurozone van de piek van 10,6% j-o-j in oktober 2022 naar 2,4% j-o-j in november 2023, is een klassiek voorbeeld van relatief sterke desinflatie.iv De inflatiepiek van 9,1% j-o-j in de VS van juni 2022, die afzwakte naar 3,1% in november 2023, is een ander voorbeeld.v
Aan de andere kant verwijst deflatie naar prijzen die daadwerkelijk dalen. Deflatoire periodes verwijzen naar een daling van het absolute prijsniveau en dus negatieve inflatiepercentages. Fisher Investments Nederland ervaart op basis van de analyses van financiële commentatoren, dat het scenario dat velen nu lijken te willen zien, is dat de prijsniveaus van goederen en diensten dalen na de stijgingen van 2021 - 2023 en terugkeren naar iets dat dichter bij de pre-pandemische niveaus ligt.
Hoewel deflatie aantrekkelijk klinkt - bijvoorbeeld lagere uitgaven aan boodschappen en energierekeningen - hebben we gemerkt dat het een neveneffect is van slechte economische tijden. Op basis van ons onderzoek is dit historisch gezien zeldzaam - wat naar onze mening gelukkig niet vaak het geval is. Een deflatoire periode die opvalt in de ervaringen van Fisher Investments Nederland met de analyse van de economische geschiedenis, is de Grote Depressie - een tijdperk van wijdverspreide werkloosheid en economische achteruitgang in Amerika en Europa.vi Als we kijken naar de gegevens uit de VS (die we gebruiken voor onze analyses omdat ze al zo lang bestaan en beschikbaar zijn) uit diezelfde periode, daalde de Amerikaanse consumentenprijsindex (CPI) met 2,7% in 1930, 8,9% in 1931, 10,3% in 1932 en met 5,2% in 1933.vii Deflatoire krachten hielpen aandelen ook niet: in prijstermen daalde de Amerikaanse S&P 500 in 1930 met 28,5%, in 1931 met 47,1% en in 1932 met 14,8%, om uiteindelijk in 1933 een positief jaarrendement te behalen.viii Wij denken dat aandelen rekening hielden met dezelfde economische problemen die de sterke deflatie veroorzaakten, namelijk ernstige wereldwijde bankproblemen en de acute inkrimping van de geldhoeveelheid.ix
De wereldwijde financiële crisis van 2007-2009 ging ook gepaard met deflatie. De GCPI van de eurozone kromp van juni tot en met oktober 2009 (met een dieptepunt van -0,6% j-o-j in juli 2009), terwijl de Amerikaanse CPI kromp van maart 2009 tot en met oktober 2009 (met een dieptepunt van -2,1% in juli 2009) - en dat alles te midden van een wereldwijde recessie (een periode van dalende economische productie).x De eurozone kende ook een gematigde deflatie tijdens de door COVID veroorzaakte economische shutdown in 2020: de GCPI kromp van augustus 2020 tot en met december 2020 op jaarbasis.xi Fisher Investments Nederland denkt dat we evenwel ervan kunnen uitgaan dat dit geen hoogconjunctuur of hausse op de aandelenmarkt was, omdat de belangrijkste Amerikaanse en Europese aandelenindexen in deze perioden berenmarkten doormaakten (beursdalingen van 20% of meer).xii
Ook dan, denken we dat het belangrijk is om rekening te houden met de enorme hypothetische deflatie die nodig is om de huidige prijzen terug te brengen naar de metingen van vóór 2020. De eurozone zou een cumulatieve deflatie van 14,9% nodig hebben om de prijzen van november 2023 terug te trekken naar het niveau van december 2019.xiii Amerika zou een cumulatieve deflatie van 16,3% nodig hebben om terug te keren naar het pre-pandemische niveau.xiv Een dergelijke deflatie zou vergelijkbaar zijn met die van de Grote Depressie - en zou, volgens de ervaringen van Fisher Investments Nederland, een vergelijkbare economische negativiteit betekenen. We denken niet dat degenen die vandaag op deflatie hopen dat willen, noch de daarmee gepaard gaande werkloosheid, emotionele onrust en algehele verminderde levenskwaliteit die volgens ons het gevolg zouden zijn.
Wat de nog steeds hoge prijzen betreft, weten we dat dit negatieve impact heeft op huishoudbudgetten. Desondanks vinden we dat de bedreiging voor aandelen beperkt is. We hebben gemerkt dat bedrijven en consumenten zich aanpassen, zoals de inflatiestijging van 2021 - 2023 naar de mening van Fisher Investments Nederland.xv Bedrijven in de eurozone blijven veerkrachtig, met winstmarges in de gehele regio van 24,9% tot en aan het derde kwartaal van 2023, wat bedrijven volgens ons ze in staat stelt om hun plannen van binnenuit te kunnen financieren en groeien ondanks hogere kosten.xvi De winstmarges van Amerikaanse bedrijven waren tot en met het derde kwartaal van 2023 zelfs nog hoger (+33,2%).xvii Nu de loonstijgingen de inflatie overtreffen, denken we dat dit de inflatiedruk wellicht kan neutraliseren. De gegevens laten zien dat dit gebeurt - met een loonstijging van 4,5% j-o-j in de eurozone in het tweede kwartaal van 2023 die hoger is dan de GCPI in de eurozone in dezelfde periode.xviii Evenzo groeiden de Amerikaanse lonen van februari 2023 tot en met november 2023 (volgens recente beschikbare gegevens) sneller dan de totale Amerikaanse consumentenprijsindex.xix Fisher Investments Nederland denkt dat huishoudens hierdoor iets van hun koopkracht terugkrijgen en dat dit waarschijnlijk zo blijft, omdat ons onderzoek laat zien dat lonen meestal de inflatie volgen.
Hoewel we meeleven met consumenten en bedrijven die te maken hebben met hogere kosten, denkt Fisher Investments Nederland niet dat deflatie hen - of aandelen - ten goede zal komen.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments Nederland:
Facebook: https://www.facebook.com/FisherInvestmentsNederland
Twitter: https://twitter.com/FisherInvestNL
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/fisher-investments-nederland
Lees hier alle Beleggingsideeën van Fisher Investments Nederland
Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Luxembourg, Sàrl is een in Luxemburg geregistreerde besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (ondernemingsnummer: B228486) wat ook handelt onder de naam Fisher Investments Europe (""Fisher Investments Europe""). Fisher Investments Europe staat onder toezicht van de CSSF. Statutaire zetel Fisher Investments Europe: K2 Building, Forte 1, Third Floor, 2a rue Albert Borschette, L-1246 Luxembourg. Fisher Investments Europe besteedt sommige aspecten van het dagelijkse beleggingsadvies, portefeuillebeheer en portefeuillehandelingen uit aan gelieerde ondernemingen.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments Europe en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of belastingadvies of een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments Europe deze visie zal handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste scenario's. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document.
i Bron: FactSet, per 13-12-2023. Gebaseerd op de geharmoniseerde consumentenprijsindex (GCPI) van de eurozone en de consumentenprijsindex (CPI) van de VS, december 2019 - november 2023. GCPI en CPI zijn door de overheid geproduceerde indexen die de prijzen van veelgebruikte consumptiegoederen en -diensten meet.
ii Bron: FactSet, per 12-12-2023. De geharmoniseerde consumentenprijsindex van de eurozone (GICP).
iii Ibid.
iv Ibid.
v Bron: FactSet, per 12-12-2023. Consumentenprijsindex van de VS.
vi Bron: het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, Office of the Historian, per 12-12-2023. “The Great Depression and U.S. Foreign Policy”.
vii Bron: FactSet, per 12-12-2023. Consumentenprijsindex van de VS.
viii Bron: FactSet, per 12-12-2023. Het prijsrendement van de S&P 500-index, van 31-12-1929 tot en met 31-12-1933. Weergegeven in USD. Schommelingen in de wisselkoers tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen.
ix Bron: het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, Office of the Historian, per 12-12-2023. “The Great Depression and U.S. Foreign Policy,” and “The Great Depression,” Gary Richardson, de Federal Reserve Bank van Richmond, 22-11-2013.
x Bron: FactSet, per 12-12-2023. De geharmoniseerde consumentenprijsindex van de eurozone en Amerikaanse consumentenprijsindex. Stelling over de recessie is gebaseerd op de groei van het mondiale bbp, 2007 - 2009.
xi Bron: FactSet, per 12-12-2023. De geharmoniseerde consumentenprijsindex van de eurozone (GICP).
xii Bron: FactSet, per 13-12-2023. Overzicht gebaseerd op de S&P 500 Index (totaalrendement) en de MSCI EMU Index (totaalrendement met nettodividenden), in EUR, 16-07-2007 t/m 09-03-2009 en 12-02-2020 t/m 23-03-2020.
xiii Bron: FactSet, per 12-12-2023. Gebaseerd op de geharmoniseerde consumentenprijsindex van de eurozone, november 2023 en december 2019.
xiv Bron: FactSet, per 12-12-2023. Gebaseerd op de Amerikaanse consumentenprijsindex, metingen in november 2023 en december 2019.
xv Bron: FactSet, per 14-12-2023. Gebaseerd op de geharmoniseerde consumentenprijsindex van de eurozone en de Amerikaanse consumentenprijsindex, december 2020 - november 2023.
xvi Bron: FactSet, per 12-12-2023. Brutowinstmarges van de bedrijven die zijn opgenomen in de MSCI EMU Index, 30-09-2023.
xvii Bron: FactSet, per 12-12-2023. Brutowinstmarges van de bedrijven die zijn opgenomen in de S&P 500 Index, 30-09-2023.
xviii Bron: Eurostat en FactSet, per 12-12-2023.
xix Bron: de Federal Reserve Bank van St. Louis en FactSet, 12-12-2023.