In afgelopen dagen daalde de aandelenmarkten uit angst voor een zware economische recessie in Europa, gedreven door een mogelijk Grieks faillisement en problemen voor Spanje. De goudprijs daalde, maar schoot eind van de week omhoog.
Goud heeft een dichotoom karakter en de goudprijs wordt gedreven door de volgende componenten:
- de vraag naar sieraden
- goud als belegging
Gegevens van de World Gold Council, de tabel hieronder, tonen aan dat vraag naar juwelen 43% en goud als belegging 37% van de totale vraag uitmaakt in 2011.
Componenten van vraag naar goud
Klik op de tabel voor een grote versie, bron: World Gold Council.
India
In een wereldeconomie zonder crises, zou de goudprijs puur gedreven worden door de vraag naar sieraden. India is van oudsher de grootste consument van sieraden. In de tabel hieronder kunt u zien dat de vraag naar goud in India gedaald is in de afgelopen maanden, beïnvloed door een aantal factoren:
- een nieuwe belasting op gouden sieraden
- twee verhogingen in het invoerrecht voor goud
- zwakte en volatiliteit in de rupee
Sieradenconsumptie, in tonnen, totaal over afgelopen twaalf maanden
Bron: world gold council
Sieradenbelasting
De vraag naar sieraden daalde sinds het eerste kwartaal 2011 met 19% tot 152 ton. De vraag naar investeringen daalde met 46% van het vorige jaar op 55,6 ton. In mei, trok de Indiase overheid de nieuwe belasting in op sieraden waarop de markt al positief reageert.
Aan de andere kant is de vraag naar sieraden in China aanzienlijk toegenomen tot 156,6 ton in het eerste kwartaal van 2012, goed voor 30% van de wereldwijde vraag naar sieraden waardoor op dit moment China de grootste sieradenmarkt is voor het derde achtereenvolgende kwartaal.
Beide landen waren de stuwende krachten achter de toenemende consumptie van goudsieraden in de afgelopen jaren. Echter, zoals u kunt zien in de grafiek hieronder, is de goudprijs veel harder gestegen dan de economische groei van beide landen en ook harder dan de prijs van een mandje grondstoffen, zoals de Thomson Reuters CRB commodity index.
Blauw = prijs van goud (spot, in dollars); rood = Thomson Reuters CRB commodity index (in dollars)
Geldontwaarding
Dit heeft te maken met het feit dat goud ook gezien wordt als bescherming tegen geldontwaarding, in het bijzonder de ontwaarding van de Amerikaanse dollar.
Aangezien het merendeel van de wereldhandel in Amerikaanse dollars gebeurt en de goudprijs in Amerikaanse dollars genoteerd wordt, is de goudprijs in het bijzonder gevoelig voor wisselkoersveranderingen van de die dollar.
U zou kunnen zeggen dat het lot van de goudprijs in handen van de Federal Reserve ligt. In november 2008 en augustus 2010 heeft de Amerikaanse overheid besloten om quantitative easing (QE) toe te passen om de Amerikaanse economie te stimuleren.
Kort gezegd zorgt QE ervoor dat er (tijdelijk) extra dollars in omloop komen. Extra dollars betekent dat kapitaal vloeit naar veilige beleggingen, zoals:
- Amerikaanse treasuries
- beleggingen, zoals goud, die hun waarde behouden in een wereld waarin geld minder waard wordt
De vlucht naar treasuries en goud is te zien in de onderstaande grafiek.
Blauw = prijs van goud (spot, in dollars); rood = tienjarige Amerikaanse Treasury Note (in dollars)
Centrale banken
In de aanloop naar november 2008 en augustus 2010, toen de markt reeds anticipeerde op QE-operaties, begon de prijs van goud al te stijgen. Sinds grofweg september 2011 is de werking van de QE-operaties uitgewerkt terwijl de markt geen nieuwe QE-operatie meer verwacht na een reeks sterke amerikaanse economiche cijfers en commentaar van de Fed.
Temidden van een zwakkere wereldeconomie en in het bijzonder zwakkere economische cijfers uit China en India, daalde de goudprijs.
Een derde trend van de afgelopen jaren is de toenemende vraag van centrale banken. Centrale banken over de gehele wereld en voornamelijk van opkomende landen hebben hun goudvooraden uitgebreid, gedreven door hun wens om de bezittingen te diversificeren.
De grootste kopers waren China, India en Rusland. Centrale bank-data (onderstaande tabel) laat zien dat de centrale bank van China in het tweede kwartaal van 2009 haar goudvoorraad fors heeft uitgebreid van 600 ton naar 1054 ton terwijl Rusland gestaag elk kwartaal haar goudvoorraden uitbreidt.
Goudvoorraden centrale banken
Klik op de tabel voor een grote versie, bron: World Gold Council
In de afgelopen jaren zijn de economiën van India, China en Rusland hard gegroeid. Bovendien hebben deze landen een handelsoverschot waardoor centrale banken hun valutareserves enorm zagen toenemen.
Het blijkt nu dat de centrale banken met hun valutareserves ook deels goud gekocht hebben. Als kanttekening hierbij moet gezegd worden dat dit de gerapporteerde cijfers zijn. In april 2009 pas meldde de Chinese centrale bank dat het 454 ton gekocht had in de zes jaren daarvoor.