Vandaag bouwen we een feestje in Europa. Onze regeringsleiders hebben knopen doorgehakt in een poging de schuldencrisis een halt toe te roepen. De beurzen zijn enthousiast en lijken hun klim voort te zetten. Eind goed al goed?
Eén van de eerste zaken waar de regeringsleiders het over eens werden is de kapitaalsverhoging voor het bankwezen. Het kernkapitaal moet naar 9%, een flinke toename van de tot nu toe gehanteerde 4%. Daarmee worden banken weerbaarder tegen onverwachte schokken op de financiële markten. Prima, en het goede nieuws is dat de Nederlandse banken daar nauwelijks door geraakt worden. Uitstekende afspraak!
Daarnaast is besloten het noodfonds uit te breiden tot een slagkracht van 1000 miljard euro. Niet doordat de lidstaten meer gaan bijdragen, maar door het openen van de trukendoos. Het fonds zal, in plaats van de obligaties daadwerkelijk op te kopen, garanties afgeven voor een deel van de schuld van zwakke eurolanden.
Toenemend risico
Daarnaast zullen niet EU landen met overschotten, zoals Brazilië of Rusland, via het IMF een bijdrage kunnen leveren. Dit deel van de oplossing noem ik dramatisch. Niet eens zozeer vanwege de effectiviteit. Het verhogen van de slagkracht zal voor enige rust in de markt kunnen zorgen. Maar het introduceren van de hefboom betekent dat de risico’s van het fonds sterk toenemen.
Stel je hebt als belegger 10.000 euro beschikbaar om te beleggen in aandelen. Als alternatief kun je diezelfde 10.000 euro natuurlijk ook in opties op deze aandelen investeren. Het beschikbare bedrag blijft gelijk, maar het risicoprofiel van de portefeuille verandert natuurlijk aanzienlijk. Belangrijker is dat de 1000 miljard op zichzelf niet genoeg is voor de doelstellingen die de EU zegt na te streven.
Als met het noodfonds een signaal is bedoeld aan de markt dat de EU geen landen failliet laat gaan, dan zal die boodschap door de markt niet verstaan worden. Als Spanje en Italië echt in de problemen komen staat Europa weer met lege handen. Tot slot is de afhankelijkheid van het rijke Europa van opkomende landen met overschotten een aanfluiting van de eerste orde. Het betekent een verdere verzwakking van de positie van Europa in de globaliserende wereld.
Meer kwaad dan goed
Een derde pijler van de afspraken is de afwaardering van de Griekse schuld met 50% door de banken. Uiteraard allemaal op vrijwillige basis…. Met veel plezier schrijven BNP, Société Générale en al die andere banken de helft van het overheidspapier af. Mooi dat het speculatieve gedrag van de banken wordt afgestraft? Ik denk dat deze maatregel meer kwaad dan goed doet.
Met de 50% afschrijving in combinatie met de stelligheid dat Griekenland niet failliet is, gedraagt de EU zich als een slechte imitator van Hans Klok. Deze truc doorziet echt iedereen. Maar de gevolgen zijn ernstig. Voor zeer lange tijd zullen de zwakke eurolanden alleen tegen zeer hoge rente hun tekorten kunnen financieren.
Waarom zou je nog geld aan Italië, Spanje of zelfs Frankrijk willen lenen als nu feitelijk blijkt dat de EU geen sterk en betrouwbaar financieel blok vormt. Voor een paar tienden van procenten meer wil geen belegger later bekend staan als “speculant” die zo dom was in zuidelijke landen te investeren. Een EU waarin een deel van de landen zich nauwelijks, of alleen tegen veel hogere rente kan financieren, krijgt het heel moeilijk.
Tot slot, wat zijn de directe consequenties voor (particuliere) beleggers in Griekse staatsschuld? U weet dat ik ruim een jaar geleden positie nam in Griekse staatsschuld. Mijn redenering was dat zelfs bij een 50% afschrijving het rendement beter zou zijn dan dat op een Nederlandse staatsobligatie. Die redenering staat nog steeds, maar er is goed nieuws.
De schuldsanering vindt plaats op vrijwillige basis. Prima, ik doe niet mee aan deze actie en houdt mijn obligaties gewoon aan. Daarbij ga ik er vanuit dat deze aan het eind van de looptijd gewoon op 100% zullen aflossen…Zolang de EU aan de vrijwilligheid vasthoudt, ga ik nog steeds voor het mooie rendement. Ik zou bijna zeggen: koop (nog steeds) Griekse staatsleningen. Maar bedenk wel heel goed met de grillige politiek op de achtergrond: het risico blijft zeer groot!