De jaarcijfers van de staatsbank zijn prima, zoals we hadden mogen verwachten. De banken doen het goed in 2016. De rentemarges vallen mee zodat het verdienmodel niet al te zeer aangetast wordt.
Daarnaast is het feit dat de economie het een stuk beter doet een opluchting want dat haalt de druk van de ketel bij de risicovolle kredieten. ABN Amro zegt letterlijk dat de sterke economie zorgt voor very low impairments.
In de afgelopen jaren heeft met eerst Zalm, en nu Van Dijkhuizen, in ieder geval naar buiten toe een enorme cultuuromslag plaatsgevonden. Ook vandaag weer worden de prima cijfers als solide gepresenteerd. Dat terwijl er best wat meer op de borst geklopt mag worden. Maar ook Van Dijkhuizen is kennelijk een bankier van de oude stempel.
De kosten rijzen wel de pan uit door twee oorzaken: herstuctureringen en de kosten voor het wegwerken van het rentederivatendossier. Daarnaast had ABN altijd al moeite de kosten binnen de perken te houden. Eerst maar eens de cijfers:
Ondertussen betaalt de bank 0,84 euro aan dividend (0,40 euro in mei, en 0,44 euro in augustus) en gaat het uitbetalingspercentage dit jaar omhoog van 45% naar 50%. Heel veel te klagen hebben we dus nog niet.
Het is de eerste keer vandaag dat voormalig CFO van Dijkhuizen de cijfers presenteert als hoogste baas. Na het gekrakeel rond de opvolging van Gerrit Zalm is de bank momenteel een oase van rust, al kan ik me voorstellen dat het op het hoofdkantoor aan de Zuid-As niet heel gezellig is deze weken.
Van Dijkhuizen vanochtend over de cijfers:
"Onze cijfers over het vierde kwartaal zijn solide. We zijn een financieel gezonde en robuuste bank. De onderliggende nettowinst bedroeg EUR 333 miljoen over het vierde kwartaal en EUR 2.076 miljoen over heel 2016.
Dit is 8% hoger dan het jaar ervoor. In het afgelopen kwartaal realiseerden we groei binnen al onze belangrijke kredietportefeuilles: we waren voor het tweede jaar op rij de grootste verstrekker van nieuwe hypotheken in Nederland, de MKB-kredietportefeuille in Nederland groeide weer licht na jaren van krimp, en in het buitenland kregen we er nieuwe zakelijke klanten bij.
De cost/income ratio is nog steeds te hoog; daarom kondigden we in de tweede helft van 2016 een reorganisatieplan aan."
Van Dijkhuizen maakte twee weken geleden immers bekend met de botte bijl door de managementlagen te gaan. De dure toplaag past niet meer bij de afgeslankte bank. Een krachtig signaal van de nieuwe topman, die hiermee nadrukkelijk zijn visitekaartje afgeeft.
Het lijkt daarbij vooral een afrekening met de bedrijfscultuur binnen de bank, waar salaris en anciënniteit belangrijker waren dan de bijdrage die iemand leverde. Van de top-100 aan managers verdwijnen er 60, en de toplaag van de bank wordt uitgedund van 19 naar 9 personen.
Risico's slechte leningen
Dan kijken we even naar de risicokant van de bank. ABN Amro spreekt hier over very low impairments en dat komt door de sterkere economie. Kijk mee:
Klik op het plaatje voor een grote versie
De sector die moeilijkheden oplevert is de ECT-sector. ABN heeft hier de afgelopen jaren ruimhartig leningen uitgedeeld. Er wordt gefluisterd dat dat één van de redenen is dat kroonprins Joop Wijn, in het bestuur verantwoordelijk voor Corporate Banking en dus de ECT-kredieten, de bank nu verlaten heeft.
ECT staat voor Energy, Commodities & Transportation, en u begrijpt dat vooral die Energy-sector een hoek is waar de afgelopen jaren flinke klappen vielen.
Klik op het plaatje voor een grote versie
U ziet dat de voorzieningen (impairment charges) de afgelopen jaren hard opliepen. In 2010 helemaal niks, tot maar liefst 209 miljoen euro in 2016. ABN amro heeft de afgelopen jaren kwistig met leningen lopen strooien in deze sector, waar vooral de olieboeren en hun toeleveranciers het lastig hadden.
Gelukkig hebben de vrienden van de OPEC nu de handen ineen geslagen. Ook ABN Amro kijkt dus met toegeknepen billetjes toe hoe de olieprijs zich onder aanvoering van het enige legale kartel ter wereld ontwikkelt.
Herstructurereringslasten
Dan staat er nog een grote reorganisatie op de tocht bij ABN Amro. Naast de begin deze maand aangekondigde sanering onder topmanagers werd vorig jaar al door Gerrit Zalm het mes gezet in het gewone personeelsbestand: 1500 fte's moeten de komende tijd verdwijnen, meestens door natuurlijk verloop.
Dat gaat maar door in bankenland. Eind vorig jaar ING in Belgie (3500 mensen), later dat jaar de Britse zombiebank RBS, dat zo'n beetje iedereen naar huis stuurt en gisteren weer Credit Suisse, dat tussen de 5500 en 6500 banen gaat schrappen.
Credit Suisse kwam overigens met prima cijfers voor de dag, maar moest in KW4 nog een kleine boete (5,3 miljard dollar) aftikken bij de Amerikaanse toezichthouders. Ook dat is een veel voorkomende kostenpost in de bankensector.
Ik vraag me wel eens af hoeveel miljarden de Amerikanen al uit het Europese bedrijfsleven hebben gezogen op deze manier. Trump zou er zijn Mexicaanse muur gemakkelijk mee kunnen financieren. Of een nieuwe stuwdam, zou ook geen gek idee zijn.
Kosten omlaag
Van Dijkhuizen werd gepresenteerd als iemand die op de winkel past, terwijl daarna een visionair wordt aangezocht die de bank verder moet helpen in de wereld. Zijn belangrijkste taak lijkt dan ook om de kostenbasis omlaag te krijgen.
Veel van de extra kosten kan de bank niet zoveel aan doen, die komen van buiten. De extra pensioenlasten (door de lage rente) bijvoorbeeld, de reguleringsheffingen en het extra externe personeel dat daardoor nodig is.
Klik op het plaatje voor een grote versie
Daarnaast kosten de ontslagrondes veel geld. Herstructureringslasten monden echter uiteindelijk uit in een lagere kostenbasis, en zijn typisch een voorbeeld van kost die voor de baat uitgaat.
Overheid als aandeelhouder
Na nationalisatie in 2008 bracht de overheid in november 2015 een eerste pluk weer naar de markt. U kon deze stukken kopen tegen 17,75 euro per stuk. De tweede tranche werd in november 2016 verkocht, 7% tegen 20,40 euro per stuk.
Vanaf volgende week mag de staat opnieuw een deel verkopen, de lock-up van 90 dagen is dan verstreken. Of het dat doet zo vlak voor de verkiezingen? Ik denk het eerlijk gezegd niet, het lijkt me beter even te wachten. Anders gaat de markt steeds rekenen op een nieuwe tranche als de volgende lock-up weer verstreken is.
Nu is Van Dijkhuizen een oud-ambtenaar, hij heeft 25 jaar op onder andere het ministerie van Financiën gewerkt, dus de lijntjes met de overheid lijken mij in orde. ABN is overigens niet de enige staatsdeelneming, er zijn er momenteel 34.
U moet dan denken aan pareltjes als Schiphol, NS, Staatsloterij en Holland Casino. De overheid deelt portfolio in drieën in:
- staatsdeelnemingen
- beleidsdeelnemingen
- banken
Hier ziet u alle staatsdeelnemingen. Ze vallen onder het ministerie van Financiën.
Klik op het plaatje voor een grote versie
De beleidsdeelnemingen vallen niet onder de regie van het ministerie van Financiën, maar onder een individueel departement.
Klik op het plaatje voor een grote versie
De financials die onder staatszit vallen zijn ABN, ASR, SNS, SRH en RFS. Deze worden bestuurd door het NLFI, dat weer rapporteert aan de minister van Financiën. Ach, u weet, in Nederland is uiteindelijk de minister van Financiën overal de baas over.
Er zitten wel wat vreemde eenden in de bijt bij, zoals Winair. De overheid bezit 8% van deze kleine vliegmaatschappij (zes toestelletjes) die opereert vanaf Sint-Maarten.
Klik op het plaatje voor een grote versie
Daar moet toch iets mee te verzinnen zijn, om die torenhoge tarieven van de KLM richting de Antillen te ondervangen.
Dividend voor overheid
Deze 34 bedrijven zorgden in 2015 voor een totaaldividend van bijna 1 miljard euro voor de BV Nederland. U ziet hieronder de grootste dividendbetalers. Wie zei er ook al weer nooit in luchtvaartmaatschappijen te beleggen?
Klik op het plaatje voor een grote versie
KLM doneerde een miljoen en de bijdrage van het nietige Winair zal daar wel niet veel boven zitten. ABN Amro is natuurlijk wel een serieuze dividendbetaler geworden, zowel voor ons, als particuliere belegger, als voor de overheid.
Wanneer dit jaar de payout omhoog gaat naar 50%, en de winst op hetzelfde niveau uitkomt als in 2016, kan de overheid maar liefst 650 miljoen euro in haar zak steken. De staat bezit nog 658,8 miljoen aandelen, oftewel 70,09% van het totale aandelenbestand.
Waarom dan nog verkopen, zou je zeggen, met in het achterhoofd de wetenschap dat de overheid vorige week nog tegen 0,7% geld aantrok?
De vooruitzichten
Over het lopende jaar zegt Van Dijkhuizen niets, maar u kunt zich voorstellen dat de goede gang van zaken in het afgelopen jaar zich doorzet in het eerste kwartaal. De bedrijven in de ECT-hoek krijgen langzaam maar zeker weer wat lucht.
De kostenbasis zal dit jaar verder omlaag gaan, en dan is het de vraag hoe ABN Amro zich voorbereidt op de toekomst. Als kleine Nederlandse bank, met totale focus op de eigen economie, is ABN straks waarschijnlijk te klein om alleen verder te gaan.
Nordea, uit Zweden
De Zweedse bank Nordea had al interesse om ABN in te lijven, en ik vraag me dan ook af of het niet verstandig is van Dijsselbloem om de resterende aandelen in één keer voor pakweg drie tientjes per aandeel aan de Zweden te verkopen.
Dan hebben we in ieder geval ons geld weer terug, en is ABN in veilige handen. Nordea heeft een market cap van ruim 60 miljard euro en zou ABN er als eurobank prima bij kunnen gebruiken. Als Dijsselbloem dat nog voor de verkiezingen lukt voorspel ik hem alsnog een glansrijke carrière.