Is de grote rotatie eindelijk begonnen? Dat wil zeggen: stappen beleggers massaal uit obligaties om hun rendementsgeluk te beproeven in aandelen? Sinds deze zomer lijkt het daar wel op. Daarmee komt dan meteen een einde aan het grote obligatiefeest dat dertig jaar heeft geduurd.
In al die jaren kenden de rentes maar een richting en dat was omlaag. Vooral beleggers in langetermijnobligaties profiteerden van deze renteontwikkeling. Met elke basispunt dat de rente daalde, liepen de koersen van deze obligaties verder op.
In meerdere jaren waren de rendementen van zowel obligaties als aandelen even hoog. Een hoogst ongebruikelijke situatie, want les één van beleggen is: hoe groter het risico, hoe hoger het rendement.
Liever cash
De uittocht uit obligaties komt niet uit de lucht vallen. Al geruime tijd wordt er gewaarschuwd dat rentes hun bodem hebben bereikt. Zeker toen rentes negatief werden, en beleggers dus moesten betalen om geld uit te lenen.
Een groeiende groep vermogensbeheerders besloot cash aan te houden in plaats van nog langer in goudgerande maar peperdure obligaties te beleggen. De dalende vraag naar obligaties joeg rentes vervolgens omhoog. Maar er zijn nog andere redenen waarom de rentes oplopen.
Zo ziet het er naar uit dat de Amerikaanse centrale bank later deze maand voor het eerst weer de rente zal verhogen om vervolgens volgend jaar naar verwachting de rente nog eens twee stapjes hoger te zetten.
Ook, en dat is zeer belangrijk voor obligaties, is er een einde gekomen aan de extreem lage inflatie. Nu de prijzen van grondstoffen weer oplopen en steeds meer mensen in Europa en de Verenigde Staten een baan vinden, is er van deflatie-angst geen sprake meer.
Naar verwachting loopt de Europese inflatie volgend jaar op richting 1%. Dat is weliswaar veel minder dan de 2%, die de ECB nastreeft, maar het is meer dan het lange tijd was.
Trumponomics
Dan is er nog het Trumpeffect. Sinds de verkiezing van de zelf feliciterende vastgoedmagnaat kwam de obligatiemarkt pas echt goed in beweging. Als Trump straks echt met een omvangrijke belastingverlaging komt en jaarlijks 100 miljard dollar in nieuwe wegen gaat steken, loopt het Amerikaanse overheidstekort, en daarmee ook de Amerikaanse schuld, danig op.
Obligatiebeleggers vinden dat prima, mits zij voor het toegenomen risico dat ze lopen ook meer rente vangen.
Het effect van de oplopende rentes is voor obligatiehouders pijnlijk. Neem de koers van de Nederlandse staatsobligaties die in 2028 afloopt en een rentevergoeding geeft van 5,5%. Deze obligatie stond begin oktober op 162,5.
Twee maanden later is de koers gedaald naar 153,4. Dat komt overeen met een koersverlies van 5,6%. Dat is een zwaar verlies voor een ultraveilige belegging. De pijn wordt nog veel groter als de Nederlandse rente verder oploopt.
Op dit moment bedraagt de Nederlandse tienjaarsrente 0,48%. Er is nog veel ruimte omhoog. Vijf jaar geleden noteerde de Nederlandse tienjaars 2,5%. Veel zal afhangen van meneer Draghi. Zolang de ECB op grote schaal Europese obligaties opkoopt, zal het met die stijgende Europese wel meevallen.
Slimme schuld
Obligatiebeleggers, die de pijn van dalende koersen, willen ontlopen of ten minste verminderen, doen er verstandig aan om uit langlopende obligaties te stappen en voor korter lopend papier te gaan. Slim is ook om een deel van de obligatieportefeuille te vullen met zogenoemde inflation linked bonds.
Dat zijn schulden waarvan de coupon ( de rente) meebeweegt met de inflatie. Een hogere inflatie vertaalt zich automatisch in een hogere rente. De Nederlandse staat geeft dat soort schuld niet uit, maar in veel landen is dat wel gebruikelijk.
Mocht de inflatie inderdaad langzaam maar zeker oplopen, dan zijn inflatiegelinkte obligaties een prima schuilhaven. Het Belgische Candriam, dat deze week zijn beleggingsverwachting voor 2017 uitsprak, adviseerde gewone obligaties te verruilen voor inflatiegelinkte obligaties.
Fondsvergelijking
Een fonds dat alleen in inflatiegelinkte obligaties belegt en hoog door Morningstar wordt gewaardeerd is Schroder Fund Global Inflation Linked Bonds. Dit fonds belegt alleen in kredietwaardige staats- en bedrijfsobligaties en is genoteerd in euro’s.
Interessant om te zien hoe het inflation linked-fonds van Schroders het dit jaar heeft gedaan in vergelijking met een gewoon wereldwijd obligatiefonds dat ook alleen in kredietwaardige schuld belegt. Zo’n fonds is de Vanguard Global Bond Index Fund Investor, dat tegen lage kosten een index volgt.
Welk van de twee fondsen heeft de recente obligatiestorm het beste doorstaan?
Rendement 1 jaar
- Schroder inflation linked obligaties: +5,4
- Vanguard gewone obligaties: +1,7%
Rendement 6 maanden
- Schroder inflation linked obligaties: +3,8%
- Vanguard gewone obligaties: -1,1%
Rendement 3 maanden
- Schroder inflation linked obligaties: -3,2%
- Vanguard gewone obligaties: -3,3%
Kosten
- Schroder inflation linked obligaties: 0,66%
- Vanguard gewone obligaties: 0,20%
Conclusies
Ondanks de hogere kosten heeft het inflatiegelinkte obligatiefonds van Schroders de tracker van Vanguard dit jaar verslagen. Het rendementsverschil is aanzienlijk.
Maar in de laatste drie maanden, toen de obligatierentes overal opliepen, ging het fonds van Schroders even hard omlaag als het indexfonds van Vanguard. Het inflatiespook heeft zich blijkbaar nog niet getoond. Nog niet.
Peildatum: 1 december 2016, bron: Morningstar