Vorige week werd ik geconfronteerd met een gewetensvraag. Zoals u weet ben ik positief over de toegevoegde waarde van gestructureerde beleggingsproducten. Maar, zo werd mij voorgehouden, deze producten hebben de financiële wereld wel aan de rand van de afgrond gebracht.
In hoeverre is het mogelijk enthousiast te zijn over notes en certificaten, terwijl ze zoveel ellende hebben veroorzaakt? Het is altijd goed zo af en toe dit soort vragen op je af te krijgen.
Om er zelf nog maar een kritische noot aan toe te voegen: niet alleen Amerikaanse hypotheekconstructies, want daar werd op gedoeld, leidden tot ellende. Ook door de problemen met aandelenleaseconstructies en rentederivaten lijken beleggers eerder ongelukkig dan blij te zijn gemaakt met gestructureerde beleggingsproducten.
Juist nu
Dit is geen fraaie opsomming en het is duidelijk dat gestructureerde producten inderdaad voor (grote) problemen kunnen zorgen. Maar er is een aantal zaken dat het in mijn ogen nog steeds, misschien zelfs juist nu, rechtvaardigt gestructureerde producten als waardevolle aanvulling op een gespreide beleggingsportefeuille te zien.
Het belangrijkste punt om niet negatief te worden over de gehele groep gestructureerde producten: de vanuit de VS geïnitieerde crisis met geconstrueerde mandje met hypothecaire leningen betreft een specifiek soort gestructureerde producten.
De bron van de crisis was de Amerikaanse huizenmarkt. In de jaren voorafgaande aan 2008 zijn er, mede door de lage rente, enorm veel hypothecaire leningen versterkt. Veel houders van deze leningen konden deze nauwelijks betalen, zeker niet op het moment dat de rente zou stijgen.
Ten onrechte
De rente op veel Amerikaanse hypothecaire leningen is variabel. De rente steeg en de problemen bleven niet uit. De verschaffers van de hypothecaire leningen hadden hun risico's voor een belangrijk deel doorgespeeld naar andere partijen.
Dat deden zij via het verpakken van de hypothecaire leningen in gebundelde mandjes, de gestructureerde producten. De inhoud van die verpakking was volstrekt onduidelijk. Er ontstonden min of meer veilige gebundelde mandjes, maar ook zeer riskante.
Deze gestructureerde producten waren zo complex, dat zelfs ratingbureaus het onderscheid tussen safe en zeer riskant niet begrepen. Veel van die (zeer) risicovolle gebundelde mandjes kregen, naar later bleek ten onrechte, een hoge rating.
Geen laag risico
Beleggers dachten als gevolg daarvan dat het veilige beleggingsproducten waren met een laag risico. Toen de rente steeg en veel houders van hypothecaire leningen in de problemen kwamen, ging het fout. De risicovolle mandjes (b)leken niets meer waard. Achteraf viel dat enigszins mee en hadden sommige producten meer waarde dan gedacht.
Maar door de in eerste instantie enorme koersdaling van deze producten, kwamen de houders van de mandjes in de problemen. Dat had een kettingreactie tot gevolg, met als dieptepunt de val van Lehman Brothers.
De koersdaling van die hypothecaire verpakkingen was mede zo fors, omdat bijna niemand begreep hoe de werkelijke waarde van deze gestructureerde producten berekend kon worden. Op deze wijze kunnen complexe ondoorzichtige gestructureerde beleggingsproducten tot financiële rampenscenario's leiden.
Verzamelnaam
Het gestructureerde product is echter een verzamelnaam. Er is een enorme hoeveelheid aan dit soort producten, van uiterst complex en ondoorzichtig, tot zeer transparant en eenvoudig van opzet. De eerste categorie wordt langzamerhand, terecht, verbannen uit de financiële wereld.
De tweede categorie wordt steeds populairder en kan voor beleggers veel toegevoegde waarde hebben. Natuurlijk, het vereist wel actief beheer van de portefeuille en het tijdig veranderen van posities als daar aanleiding toe is. Kijkt u maar naar mijn Handelende Tak portefeuille.
Met een negatieve score van 6%, dreigt het mijn slechtste jaar sinds 2008 te worden. Dat krijg je als je met een hoge volatiliteit in de markt niet tijdig producten vervangt die daar slachtoffer van kunnen worden...
Fluiten naar rendement
Zoals het ING Rendement Certificaat, dat mij een mooie opbrengst zou hebben gegeven als de koers van het onderliggende bankaandeel tot de aflosdatum boven de 10 euro zou blijven. Dat is niet gebeurd en nu kijk ik tegen een verlies aan van 23%.
Met een directe belegging in het aandeel ING zou ik 18% hebben verloren. Het extra verlies is de premie die ik betaalde om zelfs bij een 20% koersdaling van ING nog een mooi rendement te behalen.
Helaas, ING zakte door zijn hoeven en ik kan fluiten naar mijn rendement. Het ING Rendement Certificaat verkoop ik nu. De overige notes in mijn Handelende Tak portefeuille laat ik zitten omdat ze voldoende kans hebben nog een positief rendement uit te keren. De enige obligatie in de Handelende Tak, doe ik er wel uit.
Betere alternatieven
De Rabo certificaten zijn nog altijd mooi, maar ik ga op zoek naar betere alternatieven. Ik vind het rendement op het certificaat namelijk te laag in verhouding op wat met risicovolle producten van andere banken behaald kan worden. Ik neem even de tijd voor de zoektocht naar alternatieven.
De belangrijkste renden is dat op dit moment de volatiliteit op de aandelenmarkt vrij laag is en de aandelenkoersen relatief flink zijn gestegen. Ik wacht op wat meer beweging in de markt, zodat de aankoopprijzen van gestructureerde producten met een voorwaardelijke garantie gunstiger worden.
De tweede reden dat ik nog even wacht met mijn aankopen is een banale: ik neem twee weken vakantie. Na die tijd zal ik weer geheel fris mooie gestructureerde producten in mijn Handelende Tak portefeuille opnemen. Want die min in het resultaat moet snel worden weggewerkt.