closer schreef op 28 juli 2023 14:21:
In het corrupte Rusland kun je uittekenen wat er met Anton gebeurt als zijn moeder wegvalt
Derk Sauer, 28 juli 2023
Mijn vrouw Ellen is al 25 jaar peetmoeder en voogd van Anton, de autistische zoon van onze collega en vriendin Lena. Al die jaren ging Ellen om de week met Anton naar hetzelfde restaurant in een shoppingmall in Moskou, waar hij steevast hetzelfde gerecht bestelde.
Elke keer was het een hoogtepunt in zijn bestaan. Bij een Moskouse notaris was vastgelegd dat, mocht Lena iets overkomen, mijn vrouw de zorg voor Anton zou overnemen.
Inmiddels is Anton van een jongetje uitgegroeid tot een boom van een kerel. Maar nog steeds heeft hij veel zorg en aandacht nodig, en die is in Moskou niet makkelijk te vinden. Ons overhaaste vertrek uit Moskou viel Anton zwaar. Weg waren de etentjes en de andere contacten die als een soort anker van zijn bestaan dienden. Moeder en zoon trokken zich terug op hun datsja buiten Moskou, omringd door bossen en Lena’s prachtige tuin.
Lena is fel tegenstander van de oorlog. Als voormalig hoofdredacteur van Cosmopolitan en ceo van onze uitgeverij Independent Media heeft ze veel volgers op sociale media. Daar nam ze geen blad voor de mond. Ze walgt ervan dat veel van haar buren Poetins kant hebben gekozen. Eigenlijk wilde ze – net als veel andere journalisten – Rusland verlaten. Maar inmiddels met pensioen en met een autistische zoon was dat makkelijker gezegd dan gedaan. Nu houdt ze zich stil: “Anton is verloren als ik vanwege een kritische Facebookpost wordt gearresteerd.”
Lena belde me deze week in paniek op. “Ik moet Rusland uit,” zei ze. “Er is een nieuwe wet die het voogdijschap onmogelijk maakt. Als mij iets overkomt, neemt de staat automatisch de zorg voor Anton over. En niet alleen dat: al mijn bezittingen gaan dan over naar de directeur van het instituut waar hij terechtkomt.’
Dat is inderdaad een nachtmerriescenario. In haar carrière bouwde Lena een aardig vermogen op, waaronder het bezit van een appartement in het centrum van Moskou en een datsja.
In het corrupte Rusland kun je zo uittekenen wat er met Anton gebeurt als zijn moeder plotseling wegvalt. Er zijn geen goede instellingen voor autisten – dus wordt hij dan in een nare psychiatrische instelling weggestopt voor de rest van zijn leven en gaat de directie er met het familiekapitaal vandoor. De nieuwe wet past in de trend van de overheid om de regie over het dagelijks leven van Russen steeds meer over te nemen. Abortus, gender, zorg, onderwijs: alle private initiatieven worden aan banden gelegd.
Lena en Anton hebben sinds kort ook een Israëlisch paspoort. “Een appartementje kost daar zo 3000 euro per maand. En het leven is ook heel duur. Zo raak ik snel door mijn spaargeld heen. Mijn flat in Moskou verkopen is geen optie. Zoveel mensen willen het land uit! En Anton in een drukke omgeving – met ook nog eens veel onrust – is een slecht idee. Hoe minder prikkels, hoe beter.” Als Russen krijgen Lena en Anton geen EU-verblijfsvergunning. “Kortom, ik zit helemaal klem.”
“Blijf maar in je datsja,” adviseerde ik Lena. “Jullie zijn nu gelukkig daar. En als er echt iets gebeurt, springen Ellen en ik heus wel bij.” Maar hoe precies, weet ik op dit moment ook niet.
Derk Sauer is uitgever van The Moscow Times en columnist bij Het Parool. Hij is ook oprichter van de Russische krant Vedomosti en oud-uitgever van RBK Gazeta.www.parool.nl/cs-b59c6fb6