Stel het is nu begin 2013 en er komt een tweede parlementaire enquête De Wit. Waar de huidige enquête De Wit over de kredietcrisis gaat, gaat de enquête in mijn voorbeeld over de ineenstorting van de eurozone. De politiek wil natuurlijk achteraf weten waarom het zo ver heeft kunnen komen.
We hebben helemaal niks aan die enquêtes, want de betrokkenen leren toch nooit van hun fouten. Een klassiek gevalletje van l'histoire se répète. Maar zo’n enquête kan wel vermakelijk zijn, mits de juiste vragen gesteld worden aan de juiste mensen.
Stel er zit een type in de enquêtecommissie zoals Theo van Gogh, superkritisch en ongezouten. Dan wordt het pas echt interessant. Als eerste worden de politieke leiders ondervraagd die ons in de euro hebben geloodst en er alles aan hebben gedaan om Nederland in de euro te houden. Ik geef de groep de naam Politiek.
Het gesprek
Hier volgt het vraaggesprek tussen Theo van Gogh (TvG) en de Politiek:
TvG: Heren en dames politici, waarom hebben jullie Nederland in de eurozone geloodst en zo lang mogelijk erin gehouden?
Politiek: Nou mijnheer van Gogh dat hebben we gedaan omdat het ontzettend veel economische groei heeft opgeleverd voor Nederland en voor de andere landen in de eurozone.
TvG: Hoezo?
Politiek: Welnu, door de euro hebben met name de PIIGS (Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje) zich beter kunnen ontwikkelen en zodoende ontstond er veel vraag naar onze producten en diensten. Nederland heeft zich suf geëxporteerd!
TvG: Waar hebben de PIIGS dat geld vandaan gehaald om onze export te kopen?
Politiek: Nou dat hebben onze banken aan hen geleend. Doordat ze een euro in plaats van peseta, lire of drachme hadden, konden de PIIGS goedkoop geld lenen. Immers, Duitsland stond impliciet garant voor die schulden. De banken hebben in die periode dan ook veel verdiend aan die kredietverschaffing en daar heeft Nederland via banen en belastingheffing ook aan verdiend. Het was een echt mooie tijd en dit is ook het bewijs dat de euro goed voor ons was.
TvG: Waarom ging het dan toch fout met de PIIGS?
Politiek: Tja, de PIIGS landen hebben verkeerde investeringen gedaan. Zo hebben Ierland, Spanje en Portugal veel besteed aan de bouw van winkelcentra, vakantievilla’s, kantoorpanden en huizen. Verder waren er wat landen die geld uitgaven aan extra salaris en bonussen voor ambtenaren, betere pensioenen en dergelijke. Uiteindelijk bleek de vraag naar vastgoed veel kleiner dan het aanbod dus de vastgoedmarkt stortte in. De PIIGS-regeringen kregen daardoor minder belastingen binnen terwijl de overheidsuitgaven omhoog gingen. Onder andere daardoor ging het mis.
TvG: Maar net zeiden jullie nog dat de euro economische groei heeft gebracht voor de gehele eurozone terwijl jullie ook zeggen dat die groei gebaseerd is geweest op productie van vastgoed, gefinancierd door leningen van onze banken, waar geen vraag voor was. Dus wat jullie eigenlijk zeggen is dat we onze eigen export gesubsidieerd hebben; ofwel dat de economische groei die we gehad hebben 1) gebaseerd was op geleend geld, en 2) heeft kunnen plaatsvinden door misinvesteringen van de PIIGS. Ofwel de euro heeft ervoor gezorgd dat:
- de banken teveel geld uit hebben geleend aan de PIIGS;
- de PIIGS idiote investeringen hebben gedaan in vastgoed;
- en de PIIGS de ambtenarij goed gespekt hebben.
Politiek: Uh... Ja, maar we hebben daardoor toch economische groei gehad in Nederland?
TvG: Wacht even, Nederland heeft alle schuld die de PIIGS niet meer terug willen betalen op zich moeten nemen om zo onze financiële sector van de ondergang te redden. Dit heeft miljarden gekost waardoor de Nederlandse staatsschuld bijna verdubbeld is ten opzichte van jaar 2000. En Nederland heeft daar hoeveel groei vna het bruto binnenlands product (bbp)voor laten zien?
Politiek: uhm… (zacht piepstemmetje) een jaarlijkse bbp-groei van iets van 1,3%.
TvG: Dus de Nederlandse staat heeft nu iets van 50% van het bbp aan extra schuld overgehouden waartegenover inkomsten staan uit de eurozone van niet eens een paar procent van bbp?
Politiek: Dat is correct.
TvG: Kijkende naar deze cijfers, vinden jullie de eurozone dan nog steeds een goede zet?
Politiek: Nee, maar geld is niet alles. We hebben voorkomen dat er weer een Europese oorlog uit zou breken net als toen in 1940.
TvG: Dus jullie hebben heel Europa financieel op de knieën gekregen zodat er geen Europese oorlog plaats zal vinden? Het zuiden van Europa haat het nNoorden en vice versa door de eurocrisis. En dat het financieel zo slecht met alle ex-eurolanden gaat baart jullie geen zorgen? Jullie zien niet dat dit dezelfde voedingsbodem heeft gecreëerd waardoor het Nationaal Socialisme aan de macht heeft kunnen komen? Zien jullie überhaupt wel iets?
Politiek (kijkt wat glazig voor zich uit en zegt niets)...