Tesla berichtte bij monde van topman Elon Musk dat de capaciteit om elektrische wagens (EV’s) te produceren wordt beperkt door de beschikbaarheid van batterijen.
De vraag naar batterijen is niet alleen groot bij producenten van EV’s en hybride wagens, maar ook bij fabrikanten van opslagsystemen.
Deze chronische schaarste aan lithium-ion batterijen leidde vorig jaar tot recordprijzen bij de grondstoffen die nodig zijn om deze te produceren. Met name kobalt en lithium bereikten een historisch hoogtepunt terwijl ook de prijs van hoogwaardig nikkel de hoogte inschoot.
Kobalt en lithium onderuit
Maar de afgelopen maanden gaat het steil bergafwaarts met de prijzen van deze metalen. De prijs van een pond kobalt daalde in het eerste kwartaal opnieuw met 30%, wat de terugval sinds de top van begin vorig jaar op 70% brengt.
In het voorjaar van 2018 klom de kobaltprijs naar meer dan $ 42 per pond of bijna $ 100.000 per ton, het hoogste niveau in tien jaar. Intussen kost een pond kobalt nog maar $ 30.000 per ton.
Kobalt kent twee soorten toepassingen. In de chemische sector wordt het metaal gebruikt als grondstof voor herlaadbare batterijen voor consumentenelektronica en elektrische voertuigen. Dit is het snelst groeiende segment, dat nu al voor iets meer dan de helft van de totale vraag naar kobalt instaat. Daarnaast wordt kobalt ook gebruikt als onderdeel voor hittebestendige legeringen.
Veel speculatie met kobaltprijzen
De correctie heeft verschillende oorzaken. Een eerste is dat de verkoop van elektrische voertuigen niet zo’n hoge vlucht neemt als aanvankelijk werd voorspeld. China is met een globaal marktaandeel van 65% de grootste afnemer van kobalt omdat het land ook de grootste batterijenfabrieken huisvest.
Maar in de periode van stijgende prijzen (2016-2018) werd ook druk gespeculeerd met kobalt. De waarde van de kobaltvoorraden nam samen met de prijs toe en deze werden gebruikt als onderpand voor kredieten. Toen de prijs begon te dalen, kwam een omgekeerde dynamiek op gang. Marktpartijen die liquiditeiten nodig hadden, moesten kobalt verkopen.
Aanbod lithium sterk geconcentreerd
Ook lithiumhydroxide, de variant die gebruikt wordt als elektrolyt in batterijen, werd fors goedkoper. De sterke prijsstijgingen van de voorbije jaren trokken met name in China ook producenten aan met een hogere kostenstructuur. Als gevolg van de prijsdalingen waren verschillende nieuwkomers door liquiditeitsproblemen genoodzaakt een deel van hun voorraden te verkopen.
In 2019 zal de Chinese export van lithiumhydroxide blijven toenemen. Tegelijk schafte China vorig jaar verschillende subsidies op elektrische voertuigen af.
Ook bij lithium is het aanbod sterk geconcentreerd. Niet op geografisch vlak, zoals bij kobalt, maar wel door een beperkt aantal bedrijven. De mondiale lithiummarkt wordt namelijk gedomineerd door vier bedrijven die samen 80% van het aanbod controleren: Albemarle (VS), Tianqi (China), Sociedad Quimica y Minera of SQM (Chili) en Livent (VS).
Deze laatste is de enige pure play in de sector en omvat de lithiumactiviteiten die vorig jaar werden afgesplitst van het Amerikaanse agrarische bedrijf FMC Corp. Livent is ook bij de huidige prijzen winstgevend.
Gunstige vooruitzichten op langere termijn
Van een hype bij kobalt en andere batterijgrondstoffen is intussen geen sprake meer. Maar het langetermijnpotentieel is niet verdwenen. Dit jaar zullen ongeveer 2 miljoen elektrische en hybride voertuigen worden verkocht. Volgens schattingen zal dit cijfer tegen 2025 oplopen naar 15 miljoen en in 2030 moeten jaarlijks 100 miljoen stuks de deur uit.
Marktonderzoeker CRU Group ziet de kobaltconsumptie toenemen van 105.000 ton per jaar nu naar 190.000 ton in 2025. Tegen het einde van het komende decennium is een verdere verdubbeling mogelijk.
Aan de aanbodzijde is de concentratie van de productie in de Democratische Republiek Congo (DRC) een probleem. Ongeveer 70% van alle onbewerkte kobalt komt uit dit Afrikaanse land, waar politieke instabiliteit heerst en rechtszekerheid een loos begrip is.
Ik ben ook optimistisch over de prijsevolutie van lithium en gerelateerde aandelen op langere termijn. Zo is het lang niet zeker dat alle voorgestelde uitbreidingen effectief gerealiseerd zullen worden. Vaak staan operationele, financiële en ook juridische bezwaren in de weg.
Lagere prijzen zullen bovendien vanzelf voor een rationalisatie aan de aanbodzijde zorgen, terwijl de vraag naar lithium blijft toenemen door de toenemende behoefte aan energieopslag.
Herhaling van de situatie met silicium bij zonnepanelen?
Experts vergelijken de situatie bij high capacity lithium-ion batterijen met die van de zonnepanelensector op het einde van vorig decennium. Zonnepanelen waren toen erg duur door de hoge siliciumprijs. Pas nadat deze fors daalde, volgde een commerciële doorbraak van zonnepanelen.
De kans is reëel dat lagere prijzen voor batterijgrondstoffen hetzelfde effect zullen hebben voor elektrische voertuigen en opslagsystemen.