Ik geloof niet dat ik overdrijf wanneer ik zeg dat het een bijzonder beursweekje is geweest. De gebeurtenissen rond Pharming daargelaten, valt mij vooral op dat de kleinere aandelen het tegenwoordig zwaar te verduren hebben. In steeds meer sectoren zie je consolidatie optreden, of zie je de grote partijen de kleinere uit de markt drukken.
Het meest recente Calimero-voorbeeld is TomTom, dat opeens Google naast zich ziet opduiken. De combinatie Nissan-Renault-Mitsubishi (the 'Alliance') gaat op al haar auto's de Google infotainment systemen integreren. Een hoge VP van de Alliance zei dit in het persbericht:
"In the future, the Google Assistant, which employs Google’s leading AI technology, can become the main way customers interact with their vehicles, hands-free."
De moderne auto wordt een 'Playstation op wielen', waarbij de techreuzen het voortouw lijken te nemen en niét de autofabrikanten. Het krachtenveld is zo enorm, met zoveel verschillende spelers, dat ook voor de partijen zelf het gissen blijft wie er straks als winnaar uit de bus komt. Meerdere waarschijnlijk. Niet iedereen is overigens even blij met Google:
Dat is een bericht van dit voorjaar overigens. Toevallig staat dit weekend bij Bloomberg op de headlines dat Google toch in de Toyota's komt:
De ontwikkelingen zijn moeilijk bij te houden, er gebeurt erg veel, op weg naar de autonome auto. Of die er ooit komt, een auto die zonder menselijke bestuurder de weg opgaat, is een tweede maar de weg ernaar toe is minstens zo interessant.
Je kan je voorstellen dat Google in de auto van allerlei informatie kan opslaan over de gebruiker maar ook allerlei behulpzame informatie kan geven, en verkopen via adverteerders. Zo ga ik bijvoorbeeld donderdag een presentatie geven in Brabant voor een club beleggers en dan is het handig als ik onderweg weet waar de Mac zit.
Uiteindelijk gaat het dus om toegevoegde waarde: de kaarten van TomTom zijn slechts een klein onderdeel van wat er uiteindelijk aan informatie loskomt in de auto en onderweg. Daarbij is TomTom is in die hele ratrace een kleine speler. Op dit moment nog vrij onafhankelijk, om te zien hoe de hazen elders lopen.
Binnenkort kan het zo zijn dat TomTom echter wel een keuze moet maken. Concurreren met de Googles van deze wereld is lastig want die hebben een heel ander verdienmodel. Google en Amazon hebben de poort naar de consument in handen en verdienen daardoor veel geld met advertenties.
Koers TomTom hard geraakt
TomTom beleefde deze week dus een heus Ahold-moment. Vorig jaar, op 16 juni 2017, kreeg de retailwereld een schok te verwerken toen Amazon zich meldde aan het front. Het kocht toen Whole Foods en liet zien serieus werk te willen maken van de online voedselverkoop.
De reactie op dit moment bij TomTom is hetzelfde: het aandeel ging hard omlaag, alsof de strijd bij voorbaat verloren was. Dat is natuurlijk niet zo, en juist op zo'n moment moet het management van zich laten horen. Bij Ahold duurde het destijds vrij lang voor het management zich uitsprak.
TomTom zette wel meteen een (summier) statement op de website:
Het is altijd goed tussen de regels door te lezen. Het moge duidelijk zijn dat de grote autobouwers Google niet langer buiten de deur kunnen of willen houden, maar dat betekent niet meteen dat TomToms kaarten nu waardeloos worden.
Het aandeel wordt nu links en rechts al flink afgewaardeerd en nogmaals, het overkwam Ahold ook vorig jaar. Ahold kon het pareren door ijzersterke winstcijfers en een reusachtig inkoopprogramma. Dat zal TomTom niet meteen lukken.
Maar: niemand wil afhankelijk zijn van één bron en wellicht dat TomTom daar als kleine speler nog van kan profiteren. En anders lijkt de meest logische oplossing in de armen te vliegen/vluchten van één van de grote techreuzen als Baidu, Microsoft of Apple. De aandelen TomTom zijn voor 48% in handen van het management en met ome John de Mol erbij is een meerderheid al snel bereikt. De besluitvorming kan dus snel gaan.
Ondertussen wordt er in de auto-industrie van alles uitgeprobeerd, men gooit de hele dag door spaghetti tegen de muur om te zien wat er blijft hangen. Daar zijn ideeën bij waarvan je denkt, tja....
Het is en wordt een superinteressante tijd voor de auto-industrie, en niet alleen daar. De techreuzen bemoeien zich met élke sector of gaan dat doen.
Shortsellers United
Nog even terug naar Pharming en het vermaledijde analistenrapport van Kempen. Hoewel Kempen het aandeel in lichterlaaie zette, waren er eerder al grote shortposities opgebouwd door een aantal hedge funds.
In totaal waren er al meerdere partijen die gezamenlijk een 7% van de aandelen (ca 40 mln stuks) short zaten. Als meerdere hedge funds grote posities opbouwen moeten we dat niet onderschatten of ontkennen beter is het ons af te vragen:
- Wie zijn deze partijen
- Van wie lenen ze de aandelen om short te gaan
- De rol van de grote aandeelhouders
- Wie financiert deze hedge funds
- Wie kan tegengas geven
- En vooral: om welke reden zitten ze short in een bepaald aandeel?
Partijen als Marshall Wace en World Quant hebben vaak de allerbeste analisten in dienst die qua (fundamentele) research helemaal tot op de bodem gaan. Wanneer een hedge fund na veel uitzoekwerk een grote long- of shortpositie heeft ingenomen moet het droomscenario echter nog wel uitkomen.
Dat betekent dat het idee nog wereldkundig gemaakt moet worden, zodat anderen het idee overnemen en daarmee de koers een duw in de gewenste richting geven. Een mooi artikel in the Financial Times naar aanleiding van de shortposities, een stukje op Bloomberg, een bankanalist die het idee overneemt en omarmt...
Citron Research
Het helpt allemaal om de trade uiteindelijk winnend af te sluiten. Nu blijven de meeste hedge funds liever achter de ingenomen stellingen maar in de VS gaat het er soms wat openlijker aan toe. Het Amerikaanse Citron Research is zo'n partij. Citron communiceert heel duidelijk hun posities en hun redenen voor long- dan wel shortposities.
Die zeggen gewoon hoe ze in de wedstrijd zitten, wat hun koersdoel is en waarom ze een aandeel shorten. Dat is echter meer uitzondering dan regel, want van partijen als Marshall Wace heb ik nog nooit wat kunnen ontdekken online.
Overigens zitten er ook vaak genoeg cowboys tussen die met veel geld een wild idee naar hun hand kunnen zetten of erger nog, hun hand volledig overspelen. Die industrie, met daaruit afgeleid een categorie interessante aandelen, gaan we volgend jaar bij IEX Premium meer aandacht geven.
Officiele shortsellregister
Onderstaand ziet u het lijstje van afgelopen vrijdag, Arend Jan publiceert dagelijks de wijzigingen in zijn morning call. De lijst wordt samengesteld door website shortsell.nl en die haalt de informatie rechtstreeks van de AFM.
Wanneer een partij een shortpositie van 0,2% of meer heeft opgebouwd moet dat worden gemeld. Boven de 0,5% wordt dat openbaar gemaakt. Dat gaat via het shortsellregister van de AFM. U kunt dat vinden door naar https://www.afm.nl te gaan en achtereenvolgens te klikken op 'Professionals' en dan 'Registers'.
Klik vervolgens op Meldingenregisters en scroll naar Netto shortposities actueel:
Scroll omlaag en u vindt de laatste wijzigingen. Via zoekterm kunt u zoeken op naam bedrijf. Wanneer ik Fugro intik rolt dit lijstje binnen:
Fugro het meest geshorte aandeel
De top-5 van geshorte aandelen in Nederland ziet er als volgt uit:
Het zijn vaak de zwakste aandelen die onder vuur worden genomen maar dat zijn tegelijkertijd ook de interessantste aandelen, want mochten de omstandigheden verbeteren, dan kunnen ze ook hard omhoog gaan.
Vooral wanneer de shortposities te massaal zijn ingenomen, kan een goednieuwsshow het aandeel doen reageren als een bal onder water. U kunt dagelijks op IEX zien welke aandelen het meest geshort worden en daar uw conclusies uit trekken.
Fugro is zo'n aandeel. Ik ben al tijden vast (disclaimer: longpositie) op het aandeel maar het wil maar niet van de grond komen, ondanks het feit dat de olieprijs steeds stabieler komt te liggen en de oliemarkt op dit moment volop in beweging is. Onderstaand ziet u de shortposities in Fugro. Het officiele gedeelte, van alle partijen die boven de 0,5% zitten, is 18,7%.
Tellen we daar de laatstgemelde posities van partijen die onder de 0,5% zitten bij op, dan komen we zelfs op 28%, bijna een derde van alle uitstaande aandelen.
ABN Amro bankt op emissie
Fugro is by far het meest geshorte aandeel van Nederland omdat hedge funds (en ook bankanalisten, ABN Amro heeft de afgelopen tijd al twee keer een rapport afgescheiden met die these) vermoeden dat de schuldpositie voor Fugro niet houdbaar is en er dus een emissie nodig is.
De laatste drie koersadviezen van ABN Amro waren:
- 14 september 2018: SELL Koersdoel €10.50
- 06 juli 2018 SELL Koersdoel €11
- 15 januari 2018 BUY Koersdoel €16
De officiële lezing van de ABM Amro analisten inzake een emissie luidt, en ik citeer:
...Fugro should strengthen its balance sheet as soon as possble. New in our forecasts is that we now have built in an equity raise scenario (sale of 3.6m treasury shares plus two sub-10s), so that the balance sheet can normalise (to net debt/EBITDA of around 1.5x 2019e/20e), and capex can return to normal levels...
Dat zouden de hedge funds ook wel willen, een emissie van net onder de 10% op een eurootje of 8. Nu is het wel zo dat er net een nieuwe ceo is aangesteld, en meestal begint een nieuwe topman eerst met het schoonvegen van zijn straatje.
Wat dat betreft zou een emisie niet onlogisch zijn. Aan de andere kant is Fugro de afgelopen jaren door het management met kunst en vliegwerk in de lucht gehouden. Als nu, in het zicht van de haven toch nog tot een emissie wordt besloten, zullen aandeelhouders, en vooral ook de cfo die de zaakjes netjes geregeld heeft, zich aardig bekocht voelen.
Al met al lijkt het mij niet meteen voor de hand te liggen, maar ik zou het zeker niet helemaal uitsluiten. Paul schrijft veel over Transocean (RIG) dat wat later in de cyclus zit en vooral boort in diepzeewater. Transocean is ervan overtuigd dat er zeer binnenkort herstel komt in de sector en heeft onlangs een aantal sectorgenoten overgenomen voor een schappelijk prijsje.
Race tegen de klok
Voor Fugro wordt het dus een race tegen de klok, want de schuldpositie is inderdaad hoger dan zou mogen, maar dat is al afgetimmerd met de financiers. De twee convertibles die Fugro uitgaf in oktober 2016 en oktober 2017 hoeven bijvoorbeeld maar deels meegeteld te worden.
Daar wordt natuurlijk wel rente over betaald en ze moeten straks ook wel degelijk afgelost worden. Maar het uitgeven van die convertibles is juist gedaan om de aandeelhouders een nieuwe emissie te besparen met het idee dat de markt binnen afzienbare tijd beter wordt.
Bedrijven maken zich over het algemeen behoorlijk druk over grote uitstaande shortposities en zijn niet blij met financiele partijen die met hun aandelen in de weer zijn. Maar: financieel sterke bedrijven worden niet geshort en dat is dus een eerste vereiste. Alhoewel Ahold de laatste tijd ook het lijstje binnengeslopen is.
Ook voor analistenhuizen schuilt er een gevaar in: een te uitgesproken analist kan het verdienmodel aan de andere kant van de Chinese muur aanvreten. No way dat Kempen straks nog een eventuele emissie van Pharming mag begeleiden, en Fugro zal ook ABN Amro niet als eerste bellen mocht die emissie toch komen.
De grote shortposities bij Fugro doen vermoeden dat de hedge funds behoorlijk zeker van hun zaak zijn (een deel is overigens als hedge op de twee convertibles) maar betekent anderzijds dat er, bijvoorbeeld bij een onverwachtse overname) een enorme shortsqueeze op gang komt.
Never a dull moment
Kortom, never a dull moment bij de topshortbedrijven en zeker vanuit risico-oogpunt, zie ik het als een belangrijke taak van IEX Premium daar meer aandacht aan te besteden. Beleggen is vermogensopbouw, maar ook en vooral vermogensbehoud. Altijd in die achteruitkijkspiegel kijken dus.
Ik houd er voor vandaag mee op en wens u verder nog een fijne zondag en veel plezier met PSV-Ajax. De toon is alvast gezet in Amsterdam:
Afgeslacht interpreteer ik toch wat anders dan die 4-0 bij Barca van afgelopen week maar misschien helpt het bij het binnenhalen van zoveel mogelijk internetclicks, dat zou kunnen. In ieder geval, beide clubs zijn mij even lief dus ik kan prima leven met een gelijkspelletje...
Agenda
Morgen avond begint het internet/tv-programma Beurs Inside van RTLZ weer, waaraan IEX ook af en toe meewerkt via ondergetekende. Het beursprogramma wordt licht gewijzigd van opzet naar aanleiding van uitgebreid kijkersonderzoek.
Naast de drie beurskenners wordt nu wekelijks ook een ceo van een beursgenoteerd bedrijf uitgenodigd die specifiek over zijn/haar bedrijf wordt doorgezaagd. Dat is morgenavond Peter Paul de Vries van Value8 en grootaandeelhouder van IEX. De uitzending begint om half negen en u kunt vooraf al vragen stellen. Inschrijven doet u hier.
Woensdag letten we even op wat de Fed in de VS gaat uitspoken met de rente. Voor de rest lijkt het een rustig tussenweekje te worden maar u weet natuurlijk net zo goed als ik dat de beurs ons elke dag weer voor nieuwe verrassingen stelt.
Maandag 24 sep
- 09:00 Randstad €0,69 ex-dividend
- 09:00 Nieuwe samenstelling AEX, AMX en AScX
- 10:00 Duitsland Ifo Geschäftsklima sep
- 20:30 RTLZ Beurs Inside (Hier inschrijven)
Dinsdag 25 sep
- 15:00 VS Case Shiller huizenindex jul +0,5% MoM
- 15:00 VS Conference Board consumentenvertrouwen sep 132,0
Woensdag 26 sep
- 15:00 VS verkoop nieuwe woningen aug +0,5% MoM
- 20:00 VS Fed rentebesluit en economische ramingen +0,25% naar 2,00%-2,25%
Donderdag 27 sep
- 14:00 Duitsland CPI sep +0,1% MoM
- 14:30 VS orders duurzame goederen aug +0,3%
- 14:30 VS BBP Q2 +4,2% QoQ
- 14:30 VS handelsbalans aug
- 14:30 VS jobless claims 210K
- 16:00 VS voorlopige huizenverkopen aug
Vrijdag 28 sep
- 01:30 Japan industriële productie aug +1,5% MoM
- 04:00 China Caixin manufacturing PMI sep 50,4
- 09:55 Duitsland werkloosheid sep 5,2%
- 10:30 VK BBP Q2 +0,4% QoQ
- 11:00 EU CPI sep +2.1% YoY
- 14:30 VS personal income and outlay +0,4% en +0,3% MoM
- 15:45 VS Chicago PMI sep 62,4