Veel van de digitale innovaties van deze eeuw waren gericht op de consument en voor de meesten van ons dus goed zichtbaar en tastbaar. Of het nu de smartphone, social media, online gaming of de meer recente augmented reality is, de meeste millennials liepen er gelijk mee weg.
Nu we in de fase zijn aangekomen dat de digitale revolutie naar de productiekant van de economie is verschoven, zijn de ontwikkelingen niet stil gevallen. Integendeel, ze zijn alleen voor de meesten van ons minder zichtbaar en tastbaar geworden.
Weet u bijvoorbeeld waar uw hardloopschoenen gemaakt worden? Ik ben er recent achter gekomen dat die van mij niet meer door mensenhanden in Azië zijn gemaakt, maar door robotarmen en 3D-printers in Duitsland in elkaar worden gezet.
Digitale revolutie in de gezondheidszorg
Ook in de gezondheidszorg is de digitale revolutie inmiddels aangeland. Wat daar allemaal kan gaan plaatsvinden, zit vooralsnog goed weggemoffeld in dure laboratoria in Amerika en China.
Een van de grootste doorbraken van deze eeuw op dit gebied heeft de smakelijke afkorting CRISPR of zelfs CSRIPR-CAS meegekregen. Zoals ik het me heb laten uitleggen, is CRISPR een soort magische combinatie van een schaar en een lijmpot; maar dan voor ons DNA. En ons DNA kan het best vergeleken worden met een soort voorgeprogrammeerde chip waar veel van onze lichamelijke en geestelijke eigenschappen liggen opgeslagen.
Als er ergens wat stuk gaat in ons lichaam, dan wordt ons DNA geraadpleegd en worden neutrale stamcellen geprogrammeerd met het juiste stukje DNA-code. Deze voorgeprogrammeerde cel wordt dan ingezet om dat kapotte onderdeel te vervangen.
Human Genome Project
Aan het begin van deze eeuw is het ons voor het eerst gelukt het volledige DNA van een mens op te slaan op een computer. Dit Human Genome Project heeft bijna vijftien jaar geduurd en $2,7 miljard gekost.
De kosten vandaag de dag voor het vastleggen van je eigen volledige DNA liggen met de nieuwste machines van het bedrijf Illumina al onder de $1000. De huidige verwachting is dat in de nabije toekomst deze kosten onder de $100 zullen zakken. Aan zo'n snelle deflatie kan Moore nog een puntje zuigen.
Weer terug naar CRISPR, die magische combinatie van schaar en lijmpot. Met behulp van deze techniek, die we overigens hebben afgekeken van bacteriën, is het haast kinderlijk eenvoudig om stukjes DNA te verwijderen en te vervangen door andere stukjes.
Bezwaren
CRISPR biedt vele mogelijkheden voor het voorkomen van genetische ziektes, maar brengt ook aardig wat ethische vragen met zich mee. Zo is het op dit moment al mogelijk om bij een reageerbuisbevruchting de verschillende embryo’s te controleren op de aanwezigheid van een aantal aangeboren afwijkingen.
We weten nog niet exact waar alle genetische ziektes en afwijkingen zich bevinden in het menselijk genoom, maar dat is slechts een kwestie van tijd en snelle computers. Als we alle DNA gestuurde ziektes en afwijkingen kunnen traceren in de reageerbuis embryo’s, is het eenvoudig om alle aangeboren afwijken en genetische ziektes uit te bannen dan wel drastisch te verminderen.
Hoewel er in de samenleving velen zijn die ethisch bezwaar maken tegen deze aanpak, zijn er ook veel voorstanders te vinden. De vraag is waar de grens komt te liggen. Want als we het volledige DNA van ongeboren kinderen in kaart kunnen brengen, is het ook mogelijk te selecteren op bijvoorbeeld oogafwijkingen.
Dit zou bijvoorbeeld de bril- en lensindustrie volledig overbodig kunnen maken. Of om alleen die combinatie van het DNA van de vader en moeder te selecteren waar de beste sportprestaties mee gehaald kunnen worden.
Zeg maar een soort genetische doping. Dit klinkt misschien als science fiction, maar dit is waar de Chinese overheid al jaren mee bezig is. Waar voorheen Chinese olympische atleten met huizen en subsidies werden aangemoedigd om vooral samen een gezin te starten, wordt nu op grote schaal het DNA van de Chinese bevolking in kaart gebracht.
Genetische sleutel
Maar dit is slechts het begin. Als de wetenschap de genetische sleutel van de ouderdom heeft ontdekt, dan zullen alle botox klinieken worden vervangen door DNA herstel fabrieken en zullen rimpels en grijs haar een zeldzaamheid worden, of wellicht een uiting van armoede. Ook het combineren van niet-menselijk DNA met menselijk DNA moet in de toekomst zeker niet uitgesloten worden.
Wellicht dat het over een paar decennia mogelijk is om je DNA zodanig te verrijken dat je net zo goed kan ruiken als een herdershond en net zo goed kan zien als een adelaar. Wie wil nu niet weten wat de hele straat gaat eten of hoeveel mieren er precies door je gras lopen. Of wellicht wil je net als een kwal je kinderen laten lichtgeven in het donker, zodat ze zich veiliger in het verkeer kunnen begeven.
Technisch gezien is dit al lang mogelijk want de eerste lichtgevende kat is al in 2011 geboren. Deze lichtgevende eigenschap was het bijproduct van een onderzoek naar katten AIDS met behulp van stukjes kwallen DNA in de Verenigde Staten. Dus hoe bizar dit alles ook klinkt, het kan net zo goed op dit moment al op de laboratoriumtafel liggen.
Menselijke evolutie in kaart
Het is duidelijk dat met in kaart brengen van ons DNA en de knip- en plakmogelijkheden van CRISPR er een volgende, versnelde fase in de menselijke evolutie voor de deur staat. Onafhankelijk van wat er uit het onvermijdelijke ethische debat zal komen, lijkt een aantal toepassingen niet meer tegen te houden.
Als langetermijnbelegger is het essentieel om hier nu al mee rekening houden, al is het maar omdat deze techniek het voortbestaan van aantal bestaande industrieën ernstig in gevaar zal brengen. Om nu al de winnaars aan te wijzen, is in deze fase nog te vroeg. Het is simpelweg nu nog niet duidelijk wie in de farmacie of gezondheidszorg de leiding zal nemen t.a.v. de veranderende DNA-toepassingen.
Vergelijk het met de goudkoorts. Toen was het ook moeilijk aan te wijzen wie er het meeste goud zou gaan vinden. Maar het was al wel duidelijk dat alle goudzoekers emmertjes en schepjes nodig hadden. De veiligste manier van geld verdienen aan de goudkoorts was dan ook het leveren van de benodigdheden. Daarom richten wij bij Rolinco onze beleggingen in deze beginfase van DNA-koorts op de toeleveranciers van testmaterialen en fabrikanten van DNA-machines.