In de voorbije maanden was er voldoende te doen op de financiële markten. Eerder dit jaar was er de opflakkering van de edelmetalen. Vervolgens namen aandelen het stokje over, om hun recordrace voort te zetten.
Meer recent was het kantelmoment voor enkele economisch-gevoelige grondstoffen, zoals koper of zink, als gevolg van de overwinning van de Amerikaanse presidentsverkiezingen door Donald J. Trump.
Op hetzelfde ogenblik doken de koersen van de belangrijkste overheidsobligaties naar beneden, waardoor de rente fors omschoot. Een noemenswaardig evenement. Het leverde allemaal voldoende gespreksstof voor de financiële media.
Historische dollaruitbraak
Maar waar het bijzonder stil over bleef, was de historische uitbraak van de Amerikaanse dollar. De Amerikaanse munt won niet enkel in kracht tegenover z’n belangrijkste concurrenten, zoals de euro of de yen, maar tegenover zowat alle internationale munten.
Die meting gebeurt in de vorm van de US dollarindex, een korf van de belangrijkste mondiale munten. De US dollarindex is als volgt samengesteld:
In die samenstelling ontbreekt wat mij betreft nog één belangrijke munt, namelijk de Chinese yuan. Maar ook voor de yuan geldt hetzelfde principe: de Chinese munt levert week na week aan kracht in ten opzichte van de Amerikaanse dollar.
Slecht nieuws
Om maar meteen met de deur in huis te vallen. Een sterke dollar is slecht nieuws voor de financiële markten. Daar kan ik nu een heel ingewikkelde en technische verklaring voor neerpennen, maar ik houd het liever beknopt en begrijpelijk.
De dollar is de wereldreservemunt. Dat wil zeggen dat basisgoederen zoals grondstoffen altijd in dollar worden verhandeld. Hoe lager de dollar, hoe meer opwaartse prijsdruk. Dat levert inflatie op, wat het smeermiddel is voor ons geldsysteem, aangezien het een op schulden gebaseerd systeem is.
En zo kom ik terug bij de dollar: hoe hoger de dollar, hoe duurder de schulden. Dat heeft ongeveer hetzelfde effect als zand in een draaiend motorblok gooien. Er komen uiteindelijk altijd brokken van. Dat is niet enkel een theoretisch praatje, in de praktijk werd het in het verleden al enkele malen pijnlijk duidelijk.
Grote crisis
De volgende grafiek van Wikipedia laat duidelijk zien dat in periodes van een sterk stijgende Amerikaanse dollar, de piekmomenten altijd gepaard gingen met een grote, internationale crisis, terwijl periodes van een dalende dollar altijd synoniem stonden voor excessieve geldstromen, economische groei en oplopende inflatie.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Het is dus belangrijk om de US dollarindex van nabij op te volgen, vooral als die opwaarts uitbreekt. Dat is precies wat we in de voorbije dagen zagen. Zowat alle munten in de referentiekorf kregen rake klappen, met op kop de euro, waardoor de index inmiddels boven de magische grens van 100 noteert.
Kritiek kantelpunt
Wie nog eens een blik werpt op de voorgaande grafiek, zal snel genoeg zien dat het niveau van 100 op de US dollarindex een kritiek kantelpunt is. Telkens als de muntindex boven dit niveau uitbrak, en er voor een bepaalde periode structureel boven bleef handelen, volgde steeds een belangrijke crisis.
De enige uitzondering op dit gegeven was de laatste grote crisis van 2008, toen de kredietmarkt vastliep als gevolg van de crash van de Amerikaanse huizenmarkt. Er is met andere woorden voldoende historische bewijslast die de theorie ondersteunt.
Maar het moet tevens gezegd dat financiële markten niet zo eenvoudig zijn als ze laten uitschijnen. Het kan vaak langer dan verwacht duren vooraleer bepaalde ontwikkelingen een gevolg krijgen. De US dollarindex kan bijvoorbeeld voor jaren boven 100 noteren, zonder dat dit een directe impact hoeft te krijgen.
Euroverzwakking?
Het is complexer dan dat. Niet enkel de hoogte, de duur, maar vooral ook de snelheid. Als je merkt dat er plots een versnelling ontstaat in de beweging – in dit geval een opwaartse versnelling van de US dollarindex – dan is er vaak meer ellende aan de hand. Dan blijven de financiële gevolgen vaak niet lang uit.
In het geval van de huidige sterkte van de US dollarindex moeten we in bepaalde gevallen kijken naar de zwakte bij de concurrenten. Zo kan de euro onder zware druk komen te staan met de aanstaande verkiezingen en referenda in de volgende maand, en in 2017 en zelfs 2018.
Een verdere verzwakking van de euro, kan de US dollarindex in een stroomversnelling brengen. Met alle gevolgen van dien.
Door de uitkomst van het referendum in Groot-Brittannië dook het Britse pond fors lager. Dat kan met andere woorden al een voorproefje vormen voor wat er mogelijk in petto is voor de US dollarindex.
Valutacrisis
Maar de gevaren kunnen ook van buiten de US dollarindex komen. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan een valutacrisis in Zuid-Amerika, waar vele munten onder zware druk staan. Een Latijns-Amerikaanse muntcrisis zoals we die hebben gezien met de Aziatische muntcrisis in de jaren negentig behoort zeker tot de mogelijkheden vandaag.
Of wat ook nog kan is een geforceerde devaluatie van de Chinese yuan door de beleidsmakers. Ze kunnen bewust de wereldeconomie in een recessie storten door hun muntbeleid. Als de nieuwe president Trump een handelsoorlog begint met de Chinezen, is dit het eerste wat we mogen verwachten vanuit China.
Voldoende elementen die ervoor kunnen zorgen dat de uitbraak van de US dollarindex uitmondt in een opwaartse versnelling, waardoor een nieuwe mondiale financiële crisis zal losbarsten.
Blijf alert
Uiteraard hoeft de uitbraak van de US dollarindex niet uit te monden in een nieuwe crisis, maar het is wel een signaal voor beleggers om alert te blijven, vooral na een langere periode van rust op de financiële markten.
Rustige periodes worden steeds opgevolgd door periodes van crisis, waardoor de huidige uitbraak van de US dollarindex mijn volle aandacht heeft. Blijf waken over een riante cashpositie in uw portefeuille.