In de serie over buitenlandse holdings deze keer opnieuw een uitstapje naar onze zuiderburen, België. Sofina, de beursgenoteerde holding van de familie Boël, promoveert vanaf volgende week naar de hoofdindex van de Belgische beurs, de BEL20.
AEG, Thomson, General Electric
Sofina ( Société Financière de Transports et d'Entreprises Industrielles) werd opgericht in 1898 als investeringsmaatschappij gelieerd aan het Duitse AEG en de Amerikaanse bedrijven Thomson en General Electric.
Het draaide in die jaren vooral om energie en transport, Sofina had een aantal belangrijke concessies voor spoorwegmaatschappijen in veel Europese landen. Vanaf de jaren '30 werden veel bedrijven van Sofina genationaliseerd waardoor de groep min of meer uit elkaar viel.
De huidige grootaandeelhouder, de familie Boël, kwam na de oorlog aan boord en die maakten er meer een investeringsmaatschappij van.
De Boëlletjes hebben een rijk industrieel verleden in Wallonië. Ze bezaten een hele resem aan beursgenoteerde bedrijven maar die werden één voor één van de beurs gehaald. U ziet dat de grote deelnemingen, zoals Danone en Colruyt, al decennia geleden plaatsvonden.
Klik op het plaatje voor een grote versie
De 'schone slaapster' Sofina wordt in België ook wel de schone slaapster genoemd. Een investeringsfonds dat decennialang geruisloos opereerde: geen interviews, geen hoogdravende teksten en onzichtbaar in de media.
Topman Harold Boël liet zich voor het eerst publiekelijk horen in 2015 tijdens een VFB-bijeenkomst (Belgische Dag van de Belegger) in Antwerpen. Boël schetste daar hoe hij tegen het huidige businessklimaat aankeek.
Geld in overvloed
Volgens Boël is er geld in overvloed in deze wereld, en is iedereen op zoek naar rendement. Dat maakt investeren moeilijk, en levert torenhoge waarderingen op bij sommige bedrijven. Het draait dan ook vooral om het hebben van de goede relaties. Boël in Trends (2015):
"Relaties opbouwen is enorm belangrijk in Azië. Je moet elkaar eerst privé en professioneel leren kennen. En dan komen de Aziatische zakenpartners plots heel snel met een investeringsvoorstel aan.
Ze verwachten daarop heel snel, binnen 24 uur, een antwoord. En je krijgt dan weer binnen 24 uur van hen een antwoord. Het is dus niet zozeer het geld, het zijn vooral de relaties die maken dat je kan investeren."
De bijnaam schone slaapster bekijkt topman Harold Boël met gemengde gevoelens. Slapen doen ze weinig bij Sofina, zegt hij. Uit een interview met Boël uit 2015 in Trends :
Sofina onderzoekt 200 investeringsdossiers per jaar. Daarvan worden er dertig grondiger onderzocht. Bij tien gebeurt een uitgebreid boekenonderzoek. "Uiteindelijk zullen we in drie tot vijf van die dossiers investeren.
We onderzoeken een dossier gedurende ongeveer drie maanden. Daarnaast zijn er per jaar nog 150 ontmoetingen met private-equityfondsen. We hebben 120 telefonische vergaderingen. En nog eens dertig algemene vergaderingen per jaar.
Er wordt bij Sofina dus heel hard gewerkt. Vorig jaar hebben we 200 keer pizza's laten aanrukken", aldus Harold Boël, die weliswaar een bijzonder atletische gestalte heeft.
Blik op groeimarkten
Sinds enkele jaren richt Sofina zich meer op de groeilanden in Azië, en neemt tegelijkertijd steeds meer afscheid van de oude investeringen in energie en nutsvoorzieningen. Bestuursvoorzitter David Verey legde dat vorig jaar uit in dit artikel van de VFB:
'We zijn in 2014 met die oefening gestart. Het resultaat is een evolutie, dus zeker geen radicale verandering. We verschoven wat weg van het oude Europa, in de richting van investeringen in Azië, die wellicht meer groeimogelijkheden opleveren.'
De manier van zaken doen met de Aziaten is de Belgen op het lijf geschreven, beter dan de botte (wij noemen dat direct ) manier waarop wij Hollanders vaak tekeer gaan.
Harold Boël: "We willen ook meer wereldwijd aanwezig zijn. We hebben een kantoor geopend in Singapore. Relaties uitbouwen is belangrijk in de zakenwereld, zeker in Azië.
In Europa en Noord-Amerika doe je eerst zaken met mensen en bouw je daarna relaties met hen uit. In Azië gaat het omgekeerd. Je bouwt eerst relaties uit. Dat gaat heel, heel traag.
Eerst praat je over wie je bent en wat je doet. Dan maak je nog eens een afspraak. En pas na veel ontmoetingen, als er vertrouwen is, kun je zaken doen."
Drie investeringspijlers
De investeringen van Sofina zijn op een drietal pijlers geschoeid. U ziet dat hieronder. Het overgrote deel zijn langetermijninvesteringen in minderheidsdeelnemingen. Het liefst probeert men dan een stoeltje in het bestuur te krijgen.
Zowat 60% van de portefeuille is geinvesteerd in beursgenoteerde ondernemingen als Danone, Colruyt, Engie en Eurazeo. Straks meer daar over.
Klik op het plaatje voor een grote versie Daarnaast is er de portefeuille met private equity. Die beslaat ca. 30% van de portefeuille. Dat zijn meestal Amerikaanse fondsen die investeren in groeisectoren. Sofina houdt hier de bedragen beperkt, per fonds wordt maximaal 25 miljoen dollar gestort.
Als laatste is er nog een soort hobbyhoek, de eigen private-equity portefeuille, Sofina Croissance. Het thema hier is snelgroeiende businesses.
Investeringscriteria
Een investering moet normaal gesproken aan de volgende voorwaarden voldoen:
Investering van idealiter € 75 M tot € 200 miljoen
Minderheidsbelangen
Ondernemingen met een waarde tussen € 250 miljoen en € 3.0 miljard
In Europa gevestigde ondernemingen met activiteiten over de hele wereld.
Ondernemingen met een referentie- en controlerende aandeelhouder met een langetermijn investeringshorizon.
Actieve en collegiale deelname aan de Raad van Bestuur
Privaat en beursgenoteerde ondernemingen
Gezonde ondernemingen met goede en duurzame groeivooruitzichten.
Vooraanstaande management teams
In de praktijk werkt dat natuurlijk niet altijd, het belang van 1,1% in Danone is bijvoorbeeld al 440 miljoen euro waard. U ziet hieronder de lijst met deelnemingen van Sofina. Het betreft dan beursgenoteerde ondernemingen. De eerste kolom behelst het aantal aandelen, de tweede het belang dat Sofina heeft in die onderneming.
Klik op het plaatje voor een grote versie
Grootste belang: Danone
Het grootste belang is ongetwijfeld de 1,1% die Sofina heeft in Danone, de Franse zuivelgigant. Dat is op dit moment ca. 440 miljoen euro waard en dat is circa 8,7% van de portefeuille. Danone deed het niet zo best afgelopen jaar en kon pas sinds de Unilever-soap wat aantrekken.
In september waarschuwde het al dat de voorgestelde omzetgroei van 3-5% niet gehaald zou worden. Sinds het bod op Unilever is het aandeel weer een procent of 7 opgelopen.
Danone is qua peers de eerstvolgende die op het kooplijstje van Buffett voor zou kunnen komen, al vrees ik dat Buffett weinig zin heeft met Fransen zaken te doen.
Klik op het plaatje voor een grote versie Danone is met een market cap van 37 miljard euro geen heel grote speler in het voedingssegment, maar wel eentje die langzaam maar zeker doorgroeit. Het nam het afgelopen jaar het Amerikaanse Whitewave over voor (maakt Alpro) en legde daar 12,5 miljard euro voor op tafel.
Overname gezonde voeding
Whitewave kwam kort na de overname met een omzetwaarschuwing, waardoor de overname nogal duur uitpakte. Whitewave geeft Danone wel meer exposure naar de gezonde voedingsector.
Die overname gaf ook weer een beetje fantasie mee aan Wessanen. De grote voedingsbedrijven hebben moeite door te groeien nu de onstuimige groei in Azië wat stokt. De gemakkelijkste weg naar groei is dan het overnemen van een kleine nichespeler in de biologische voedingsector.
Colruyt, supermarktketen
Een andere grote deelneming is Colruyt, de Belgische supermarktketen. Hier heeft Sofina een belang van ruim 5%. De 7,7 miljoen aandelen vertegenwoordigen een waarde van 350 miljoen euro.
Colruyt deed het ook niet best dit jaar. Dat Ahold opeens met grote stappen België binnenviel werkte natuurlijk niet mee. Samen met Delhaize wordt Ahold een krachtige prijszetter waardoor de kleinere supermarktketens straks gedwongen worden tot prijsvolger.
Klik op het plaatje voor een grote versie De supermarktketen is grotendeels in handen van de familie Colruyt en heeft maar een free float van ca. 40%. Colruyt heeft geen schulden maar juist een flinke kaspositie. Het is een redelijk duur aandeel, maar geen slecht bedrijf.
Het afgelopen jaar heeft de koers van Colruyt het slecht gedaan met een koersverlies in 2016 van ca. 10%. Colruyt kan niet op tegen Ahold Delhaize: het heeft geen dollarinkomsten en is online ver achter bij de concurrentie maar koopt wel voortdurend eigen aandelen in.
Colruyt wint wel voortdurend prijzen als beste werkgever in Belgie. Eén van de oud-medewerkers mag er graag wat grappen over maken.
VIDEO
Eurazeo, Franse holding
Dan heeft Sofina nog een groot belang in een andere holding, Eurazeo. Dat belang (5%) is ca. 220 miljoen euro waard. Eurazeo is een Franse holding die u waarschijnlijk niet zoveel zegt, maar u kent ongetwijfeld Europcar en Accor Hotels.
Europcar was een 87%-dochter en werd in juni 2015 naar de beurs gebracht tegen 12 euro per aandeel. Momenteel doet een aandeeltje Europcar 10 euro. Euraeo schijnt nog zo'n 35% in bezit te hebben.
Eurazeo belegt in ondernemingen met een bedrijfswaarde van 150-200 miljoen euro en is vooral gespitst (alhoewel, dat willen eigenlijk al die holdings) op groeiaandelen. Eurazeo houdt over het algemeen een flinke kaspositie aan.
Flipkart, Indiase e-commerce
Als laatste wil ik even noemen de deelneming in Flipkart. Dat is een Indiase e-commerce groep dat iets boven haar stand leeft. Flipkart werd opgericht in 2007 door twee Indiase ex-werknemers van Amazon.
Zoals bij een start-up te doen gebruikelijk sprongen in de jaren erna steeds meer investeringsfondsen aan boord gelokt door de enorme groeimogelijkheden in India. Sofina stapte in 2014 in Flipkart, dat destijds een waarde had van ca 7 miljard dollar.
Daarna ging het omhoog naar 15 miljard dollar, maar recentelijk hebben andere grootaandeelhouders hun belang fors afgewaardeerd omdat de groep in India forse concurrentie ondervind van met name Amazon, maar ook andere Indiase e-commerce spelers. Alibaba speelt daar op de achtergrond ook weer een rol.
Belgische analisten verwachten dan ook dat Sofina dit belang (momenteel ca 150 miljoen euro) met een derde zal moeten afwaarderen.
Performance Sofina
De koersprestatie van Sofina was het afgelopen jaar prima. Onderliggend deed de nettovermogenswaarde eigenlijk niet zoveel, het was vooral de korting ten opzichte van die NAV (net asset value) die er voor een deel uitliep.
Veel holdings (HAL is één van de uitzonderingen) noteren op de beurs met een korting tot soms wel 25%. De korting bij Sofina is het afgelopen jaar fors teruggelopen van een gemiddelde van 30% tot momenteel ca. 15%.
Eind 2015 bedroeg het eigen vermogen per aandeel 154,89 terwijl halverwege 2016 dat teruggelopen was naar 151,24 euro (-2%). Desondanks steeg de beurskoers van 103,40 euro naar 118,75 euro (+15%).
In onderstaande grafiek ziet u dat op de langere termijn (10 jaar) Sofina het duidelijk beter heeft gedaan dan de BEL20.
Klik op het plaatje voor een grote versie
In de tweede helft van 2016 steeg het aandeel Sofina trouwens fors door, vreemd genoeg niet in december, maar al in juli, augustus. Sofina eindigde het jaar op 125,35, een jaarwinst van 21%.
Op zoek naar groei
Hoe moeten we Sofina zien in verhouding tot de andere beursgenoteerde holdings? De drie investeringspijlers van Sofina zien we ook vaak terug bij andere investeringsmaatschappijen.
Natuurlijk, iedereen is op zoek naar de heilige graal, en dat betekent in beurstaal op zoek naar groei, groei en nog eens groei. De sectoren waar je dan moet zijn is e-commerce, health en technologie.
Quest for Growth is zo'n aandeel dat vooral groei zoekt. Sofina doet dat ook, maar heeft daarnaast een basis van gezonde, cashflow-genererende bedrijven dat voor stabiele inkomsten zorgt.
In perspectief met andere holdings
Sluiten we af met een langjarige grafiek waarin we een aantal beursgenoteerde holdings met elkaar vergelijken, inclusief herbelegd dividend, zoals HAL, Eurazeo, Investor AB, Ackermans en GBL.
Het Rotterdamse HAL Trust komt daar duidelijk als winnaar uit, en dat verklaart mede het feit dat HAL boven de NAV noteert.