Financiële publicaties die door de onderzoeksanalisten van de moedermaatschappij van Fisher Investments Europe, Fisher Investments, gevolgd worden, besteden volop aandacht aan de productiesector. Die lijkt de wereldeconomie uit de diepe depressie van 2020 te trekken, ondanks recente problemen met toevoerketens en tekorten.i Volgens Fisher Investments Nederland mogen beleggers de impact van de sector echter niet overschatten: productie maakt wereldwijd slechts een klein deel uit van de meeste grote economieën.ii Diensten nemen een veel groter deel voor hun rekening.
De productiesector krijgt doorgaans het meeste aandacht in de financiële publicaties die wij volgen, en wordt vaak genoemd vanwege zijn reputatie als economische ruggengraat en gevestigde waarde. Zo lezen we bijvoorbeeld vaak van experts dat Duitsland zijn algemene economische situatie te danken heeft aan zijn status van industriële krachtpatser.iii Bovendien kan de rol van de maakindustrie in de economie het beleidsdebat opschudden, omdat economen en politici vrezen dat de Britse economie te onevenwichtig is, en te veel gericht op diensten.iv
Volgens ons vloeit de reputatie van de sector voort uit de plaats die de industrie in het verleden in ontwikkelde landen innam. In het VK bijvoorbeeld, piekte het aandeel van de maakindustrie in het bbp – en het aandeel van de sector in de arbeidsmarkt – in 1960 op 36%; de naoorlogse economische bloei roept beelden op van fabrieken met talloze assemblagelijnen.v Volgens de historische analyse die we doornamen, was fabricage cruciaal voor de militaire macht van een land en de daaruit voortvloeiende economische ontwikkeling – vandaar de interesse van overheden in capaciteit en productiviteit.
Wij denken dat dit historisch perspectief ertoe heeft geleid dat langjarige industriële productiecijfers tot de meest gebruikte economische datasets behoren. Productie is daarnaast relatief eenvoudig te berekenen omdat de output van fabrieken geteld kan worden in eenheden als volume en stuks. De productiecijfers van de dienstensector daarentegen kennen een minder lange geschiedenis en zijn vanwege hun immateriële aard moeilijker te berekenen. Onderzoekers en bureaus voor de statistiek zijn nog steeds bezig met het ontwikkelen van meetmethoden om ze in tabelvorm te verwerken.vi Bovendien zien de commentatoren die we volgen dat het belang van de maakindustrie veel verder reikt dan de activiteit zelf, doordat de grote en met elkaar verweven toevoerketens cruciale effecten hebben verderop in de economie.
Uit ons historisch onderzoek blijkt echter dat het brede economische belang van de verwerkende industrie is verminderd ten opzichte van de macht die de sector halverwege de twintigste eeuw had. Zoals de figuren 1 en 2 laten zien, loopt het aandeel van de productiesector in het bruto binnenlands product (bbp, een maatstaf die overheden gebruiken om de economische output te meten) van respectievelijk Duitsland en Amerika al decennialang terug. De Duitse productie bedroeg in 1970 36% van het bbp, en bereikte vorig jaar met 21% een historisch dieptepunt.vii De Amerikaanse productie daalde van zijn hoogtepunt van 29% van het bbp in 1953 naar 11% in 2020.viii De economieën van andere ontwikkelde landen kenden vergelijkbare afnames. Volgens de meest recente cijfers van de Wereldbank bedroeg het aandeel van de maakindustrie in het bbp in 2018 14% in de EU, 9% in het VK en 21% in Japan.ix Zelfs in China, waarnaar Fisher Investments Nederland vaak ziet verwijzen als naar de fabriekshal van de wereld, maakte productie in het eerste kwartaal van 2021 slechts 37% van het bbp uit terwijl het in 2008 nog bijna 50% bedroeg.x
Figuur 1: Aandeel productiesector als percentage van het Duitse bbp
Bron: Destatis, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde productiesector en bbp in Duitsland, 1970 - 2020.
Figuur 2: Percentage maakindustrie in het bbp in Amerika
Bron: US Bureau of Economic Analysis, per 6/6/2021. Percentage toegevoegde waarde productiesector en bbp in de Verenigde Staten, 1947 - 2020.
Zoals deze grafieken ook laten zien, betekent het dalende aandeel in het bbp niet dat de industriële productie zelf in deze landen daalt. Dat is niet het geval. Andere sectoren groeiden in de loop der tijd gewoon sneller, en dan vooral de dienstensector. Tegenwoordig bestaat het Duitse bbp voor ongeveer twee derde uit diensten.xi Voor de EU ligt dat op 70%.xii Hetzelfde geldt voor de meeste ontwikkelde en veel ontwikkelende economieën: ongeveer 65% van het wereldwijde bbp is afkomstig van diensten.xiii
Nu het aandeel van de productiesector zo laag is, denken we dat de productie-indicatoren niet langer een getrouwe weergave van economische trends vormen. Vanwege zijn kleinere aandeel in de totale economische output heeft de productiesector over het algemeen minder impact op de algemene richting die de economie uitgaat. Hoewel de sector volatiel kan zijn en flink kan schommelen, en op andere momenten weer lijkt te stagneren, zouden we niet te veel belang willen hechten aan dergelijke verschuivingen. Normaliter hebben ze immers geen invloed op diensten, die het grootste deel van de economie uitmaken.
Bovendien heeft ook de dienstensector, net als de productiesector, verderop in de economie effecten via toevoerketens. Om maar één voorbeeld te noemen: informatiediensten – die ontstonden uit de technologische innovaties van halverwege de twintigste eeuw – maken volgens onze analyse een steeds groter deel van de economie uit. Onze studies tonen dat veel traditionele sectoren veranderen door e-commerce, dat er op zijn beurt ook weer nieuwe laat ontstaan. Cloud-based gaming en virtuele bijeenkomsten zijn slechts twee nieuwe diensten die steeds vaker worden gebruikt én gekocht. Voor deze diensten zijn veel ontwikkelaars nodig, die speciaal opgeleide mensen inhuren. Daarnaast hebben ze hardware nodig, die geproduceerd wordt met geavanceerde productieprocessen.
Tijdens de lockdowns in de coronacrisis stonden overheden overal ter wereld toe dat de maakindustrie openbleef, terwijl veel dienstverleners dicht moesten of hun activiteiten drastisch moesten beperken. Daardoor was de relatieve productiviteit van de productiesector tijdelijk groter. Volgens ons zal de productiesector echter op de langere termijn zijn aandeel waarschijnlijk niet terugwinnen van de dienstensector. Onderzoek van Fisher Investments Nederland naar consumptiepatronen laat zien dat de lockdowns de dienstensector disproportioneel hard geraakt hebben omdat bedrijven gedurende lange tijd geen diensten mochten verlenen waarvoor persoonlijke interactie nodig is. Dat zette de consumenten ertoe aan veel diensten te vervangen voor goederen, wat tijdelijk een gunstig effect had op de productie. Zo vergrootte de pandemie vanwege het thuiswerken de vraag naar persoonlijke computerapparatuur. Dat droeg weer bij aan een tekort aan halfgeleiders, wat chipfabrikanten aanzette tot het bouwen van nieuwe gieterijen.
Maar zodra de economische bedrijvigheid zich normaliseert, zal de relatieve opleving van de maakindustrie waarschijnlijk weer inzakken, terwijl langetermijntrends die gunstig zijn voor diensten van blijvende aard zullen blijken. Beleggers doen er goed aan om deze trends te volgen, en niet alleen de recente zichtbare piek van de productiesector te extrapoleren waarop veel van de commentatoren die we volgen momenteel de nadruk leggen.
Het afgelopen jaar leerde ons een belangrijke les: de industrie is nog steeds van vitaal belang voor een gezonde wereldeconomie, net als alle andere sectoren. Bij het nemen van beleggingsbeslissingen is het cruciaal ze allemaal mee te wegen. Want ondanks de prominente rol die de maakindustrie krijgt toebedeeld, is zij meestal niet de belangrijkste aanjager van een economie.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments Nederland:
Facebook: https://www.facebook.com/FisherInvestmentsNederland
Twitter: https://twitter.com/FisherInvestNL
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/fisher-investments-nederland
Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Nederland is geregistreerd in het handelsregister van de Nederlandse Kamer van Koophandel met het ondernemingsnummer 75045486. Als de Nederlandse tak van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl, staat Fisher Investments Nederland onder het toezicht van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (“CSSF”) en is geregistreerd bij de Nederlandse Autoriteit Financiële markten.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments Nederland en Fisher Investments Europe en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of belastingadvies of als een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments Nederland of Fisher Investments Europe deze visie zullen handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste markten. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document. Beleggen op de financiële markten brengt een risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en geven daar geen betrouwbare indicatie van. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.
__________________________________________
i Bron: IHS Markit, per 3/6/2021. Wereldwijde inkoopmanagersindexen uit de industrie en de dienstensector, februari 2020 – mei 2021.
ii Bron: De Wereldbank, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde productiesector als percentage van het mondiale bbp, 2018.
iii “How Germany Wins At Manufacturing — For Now,” John Ydstie, NPR, 3/1/2018.
iv “The UK Economy May Be Growing, but in a Highly Unbalanced Way,” Phillip Inman, The Guardian, 27/11/2015.
v Bron: Economic Statistics Centre of Excellence, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde productiesector als percentage van het Britse bbp en het aandeel van de maakindustrie in de totale werkgelegenheid, 1960.
vi "How Government Statistics Adjust for Potential Biases from Quality Change and New Goods in an Age of Digital Technologies: A View from the Trenches", Erica L. Groshen, Brian C. Moyer, Ana M. Aizcorbe, Ralph Bradley en David M. Friedman, Journal of Economic Perspectives, voorjaar 2017.
vii Bron: Destatis, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde productiesector als percentage van het Duitse bbp, 1970 - 2020.
viii Bron: US Bureau of Economic Analysis, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde productiesector als percentage van het Amerikaanse bbp, 1953 - 2020.
ix Bron: De Wereldbank, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde productiesector als percentage van het bbp van de EU, het VK en Japan, 2018.
x Bron: Centraal bureau voor de Statistiek van China, per 6/6/2021. Aandeel secundaire industrie als percentage van het bbp, Q2 2008 en Q1 2021.
xi Bron: Destatis, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde dienstensector als percentage van het Duitse bbp, 2020.
xii Bron: Eurostat, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde dienstensector als percentage van het EU-bbp, 2020.
xiii Bron: De Wereldbank, per 6/6/2021. Toegevoegde waarde dienstverlening als percentage van het wereldwijde bbp, 2018.