De afgelopen weken verschenen er in de media veel verhalen van opgewonden technische traders die suggereren dat de Europese aandelenmarkten een algemene trend hebben ingezet die door iedereen als bearish wordt beschouwd.
Het voortschrijdend gemiddelde over 50 dagen van de Duitse DAX, de Britse FTSE 100, de Zweedse OMX 30, de Euro Stoxx 50 en de Stoxx Europe 600 is gedaald tot onder hun voortschrijdend gemiddelde over 200 dagen. Hoewel de Nederlandse AEX en de wereldwijde MSCI World dit voorbeeld nog niet hebben gevolgd, zijn ze er niet ver van verwijderd.
In technische analyses wordt een dergelijk patroon aangeduid met de interessante term death cross. Hoewel de naam al voor zich spreekt, gaven veel technische analisten in de financiële media ook nog eens aan dat ze deze trend als bearish beschouwen.
Misleidend
Dit is naar onze mening een misleidende redenering: patronen in grafieken en voortschrijdende gemiddelden zijn – net als de meeste tools voor technische analyse – uitsluitend gebaseerd op marktontwikkelingen in het verleden. Bij beleggen geldt dat de toekomst niet kan worden voorspeld aan de hand van marktontwikkelingen en rendement in het verleden.
Het begrip death cross is gebaseerd op de veronderstelling dat als een neerwaartse trend op korte termijn (het voortschrijdend gemiddelde over 50 dagen) de trend op langere termijn (het voortschrijdend gemiddelde over 200 dagen) kruist, dit een teken is dat het momentum op de aandelenmarkt wegebt.
Volgens de theorie zou die kruising wijzen op een ommekeer in de trend. De opwaartse versie ervan (golden cross) geeft aan dat er een rally op komst is als het voortschrijdend gemiddelde over 50 dagen boven het voortschrijdend gemiddelde over 200 dagen uitstijgt.
Van theorie naar praktijk
Dit lijkt soms te werken! Het spreekt vanzelf dat als aandelen eenmaal een bearmarkt zijn ingegaan – een reële, cyclische ommekeer naar een aanhoudende, door fundamentele factoren aangedreven neerwaartse trend – het voortschrijdend gemiddelde over 50 dagen zeer waarschijnlijk lager zal zijn dan dat over 200 dagen.
En aan het begin van een nieuwe bullmarkt ontstaat er al snel een golden cross omdat de eerste opwaartse beweging vaak heftig is. Maar death crosses en golden crosses zijn vaak misleidende indicatoren.
Uit de cijfers van de MSCI World Index (in euro) blijkt dat er sinds 31/12/1998, de datum waarop men begonnen is de indexgegevens in de eenheidsmunt uit te drukken, negen death crosses zijn geweest. De death crosses van 2004, 2006, 2011, 2015, 2016 en 2017 wezen niet op een cyclische ommekeer.
Die van mei 2002 ging vooraf aan een blijvende neerwaartse trend, maar vond plaats toen de bearmarkt al bijna twee jaar bezig was en kan dus naar onze mening nauwelijks als een indicator voor een cyclische verandering worden beschouwd. Alleen die van december 2000 en september 2007 vonden in de buurt van een marktpiek plaats.
Gebrek aan nauwkeurigheid
In de betreffende periode waren er 10 golden crosses. Ze vertonen hetzelfde gebrek aan nauwkeurigheid. De eerste, die van 11 januari 1999, viel middenin een sterke bullmarkt en had dus niets te maken met een cyclische ommekeer. De tweede vond plaats op 18 april 2002 en werd gevolgd door een scherpe neerwaartse trend, die deel uitmaakte van een brede bearmarkt.
Naar onze mening was dat dus een misleidend signaal dat niet op een cyclische ommekeer wees. De golden crosses van 2005, 2006, 2012 – en twee keer in 2016 – traden op tijdens een brede bullmarkt. Alleen de golden crosses van juli 2003 en juni 2009 deden zich voor bij het begin van een nieuwe bullmarkt – een cyclische ommekeer.
En zelfs die deden zich respectievelijk vier en drie maanden na het ontstaan van de nieuwe bullmarkt voor (op basis van het rendement van de MSCI World Index in EUR). Dit betekent dat de golden cross, als we naar het rendement kijken, pas een verandering in de trend signaleerde toen de MSCI World al met 22,5% en 24,4% was gestegen ten opzichte van het tijdens de bearmarkt geregistreerde dieptepunt.
De oplettende lezer heeft al misschien opgemerkt dat death cross en golden cross soms in hetzelfde kalenderjaar optreden. De golden cross van april 2002 vond slechts enkele weken voor de death cross van mei 2002 plaats.
De golden cross van 21 juni 2016 werd slechts drie kalenderdagen later gevolgd door een death cross! Daarna vond er weer een golden cross plaats, op 15 juli. Op welk signaal moeten we nu letten? Hoe komt u daar ooit achter?
Tegenstrijdig en misleidend
Al die tegenstrijdige signalen en misleidende interpretaties wijzen op een cruciaal punt: het is alleen maar gekonkel over de manier waarop gegevens uit het verleden kunnen worden geïnterpreteerd. Naar onze mening dragen ze niet bij aan een beter begrip van hoe de markten zich zullen ontwikkelen, omdat de trend in het verleden niets zegt over de toekomst.
We denken dat het hele concept dat ervan uitgaat dat markten een momentum hebben, in dit opzicht onjuist is – aandelen zijn financiële activa en die hebben geen massa. Ze zijn niet onderworpen aan natuurwetten zoals de traagheidswet van Newton. We denken dat aandelen geen correlatie in de tijd vertonen – de schommelingen van gisteren hebben geen invloed op de ontwikkeling van vandaag of die van morgen.
Uit ervaring weten we dat veel beleggers daar moeite mee hebben. Een van de centrale kenmerken van het menselijk verstand is het vaststellen van patronen. Daarom kan een mens woorden definiëren door gebruik te maken van de context van zijn omgeving. Zo werken geheime codes.
Verklaring en nut
Volgens ons verklaart dat ook waarom technische analyses en theorieën over death crosses en golden crosses nog steeds bestaan, hoewel bewezen is dat ze niet kloppen. Het heeft vaak totaal geen zin om te zoeken naar patronen in de markt. Ontwikkelingen uit het verleden kunnen eenvoudigweg niet geëxtrapoleerd worden naar de toekomst.
Dat wil niet zeggen dat grafieken nergens toe dienen. Grafieken kunnen fantastisch zijn! Een grafiek is vaak een geweldige manier om een ingewikkelde trend te laten zien, om recente economische of marktomstandigheden te beschrijven of op een andere manier iets toe te lichten. Maar we denken dat het gevaarlijk is om uw marktvooruitzichten te laten bepalen door gegevens over het rendement in het verleden.
Fisher Investments Nederland is het Nederlandse bijkantoor van Fisher Investments Europe Limited. Fisher Investments Nederland is ingeschreven bij de Nederlandse Kamer van Koophandel onder nummer 57731446. Als Nederlands bijkantoor van Fisher Investments Europe Limited staat Fisher Investments Nederland onder toezicht van de Britse toezichthouder FCA en, op basis van kennisgeving, van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Fisher Investments Europe Limited is geautoriseerd en gereguleerd door de Britse toezichthouder Financial Conduct Authority (FCA-nummer 191609). Het is geregistreerd in Engeland (ondernemingsnummer 3850593). Fisher Investments Europe Limited heeft als maatschappelijke zetel: 2nd Floor, 6-10 Whitfield Street, London, W1T 2RE, Verenigd Koninkrijk.
Fisher Investments Europe Limited besteedt het portefeuillebeheer uit aan zijn moedermaatschappij, Fisher Asset Management, LLC, dat opereert onder de naam Fisher Investments, gevestigd is in de VS en onder toezicht van de Amerikaanse Securities and Exchange Commission staat. Beleggen op de beurs brengt het risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie of betrouwbare indicatie van toekomstig rendement. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.