Aandelen hebben het de afgelopen 10 jaar goed gedaan. Grondstoffen, daarentegen, deden het ronduit belabberd. Het laatste jaar lijkt daar verandering in te komen en stegen de prijzen van grondstoffen en de aandelen van mijnbouwbedrijven. Hoe lang gaat deze rally aanhouden?
Sinds het dieptepunt van de coronacrisis midden vorig jaar vertonen de prijzen van grondstoffen een opwaartse trend. Dat geldt voor alle sectoren; zowel voor metalen en energie als voor agrarische grondstoffen. Koper en graan verdubbelden in prijs de afgelopen 12 maanden. Olie herstelde tot rond de 70 dollar per vat.
Energietransitie
De vorige supercyclus van grondstoffen vond plaats tussen 2001 (na het barsten van de dotcombubbel) en de financiële crisis van 2008. De grondstoffenindustrie, of het nu om olie en gas ging of om mijnbouw, was toen niet voorbereid op de enorme groei van de Chinese economie in die jaren.
China speelt nu wel een rol bij het herstel uit de coronacrisis maar zal niet meer de oorzaak zijn van een nieuwe supercyclus in grondstoffen. Als de trend van het laatste jaar van stijgende grondstoffenprijzen zich het komend decennium lang voortzet, zal dat eerder veroorzaakt worden door de energietransitie.
Een nieuwe supercyclus in olie?
Het herstel van de olieprijzen wordt veroorzaakt door het aantrekken van de olievraag en de terughoudendheid van de olieproducerende landen om de kraan echt open te zetten. Het potentieel voor een verdere stijging van de olieprijzen, op de korte termijn, lijkt echter beperkt zolang de OPEC landen, tezamen met Rusland, zover onder hun capaciteit produceren en schalieolieproducenten in de VS klaar staan om meer te produceren als de prijzen verder aantrekken.
Op de langere duur zal de olieprijs afhangen van de verhouding tussen de vraag - die door de energietransitie minder snel stijgt dan vroeger werd verwacht (en mogelijk voor 2030 al een maximum zal bereiken) - en het aanbod, dat door de terughoudendheid van westerse oliebedrijven om in nieuwe olievelden te investeren eveneens minder snel toeneemt dan vroeger werd verwacht.
Westerse olie- en gasbedrijven trekken zich wel degelijk wat aan van de energietransitie: zij hebben er geen belang bij te investeren in velden die straks misschien niet volledig kunnen worden leeggeproduceerd en er wordt grote druk op hen uitgeoefend om meer te investeren in energie die minder of geen uitstoot van broeikasgassen met zich meebrengt.
Die oliemarkt zal zeker cyclisch blijven, gezien de grote invloed die een relatief kleine verandering in vraag of aanbod kan hebben op de prijs. Maar een nieuwe supercyclus in olie lijkt weinig waarschijnlijk.
Grondstoffen voor de duurzaamheidsrevolutie
Koper doet nu meer dan $10000/ton en bereikte een niveau dat pas één keer eerder was voorgekomen: aan het eind van de vorige supercyclus. Ook de aandelen van mijnbouwbedrijven deden het goed. Hier speelt niet alleen, zoals bij olie, het aantrekken van de economie nu er uitzicht is op het einde van de coronacrisis, maar ook de verwachting dat de energietransitie, waar nu meer serieus werk van wordt gemaakt, gaat leiden tot toenemende vraag naar een aantal grondstoffen.
Met een groter aandeel elektriciteit in onze energievoorziening moeten netwerken nu in snel tempo worden uitgebreid, wat leidt tot een hogere vraag naar koper. Wereldwijd steeg de verkoop van elektrische auto’s afgelopen jaar met ongeveer 40%, zo stelde het IEA (Internationaal Energie Agentschap) in een recent rapport. Als men werkelijk de doelen van Parijs gaat halen zal de vraag naar lithium tot 2040 met een factor 40 toenemen (voor kobalt en nikkel ligt dat rond een factor 20).
Investeringen
De vraag is of het aanbod dat kan bijhouden. De hoeveelheid reserves in de bodem is daarbij niet de werkelijk limiterende factor, al helpt het niet dat voor sommige grondstoffen deze reserves in een beperkt aantal landen geconcentreerd zijn -zo bevindt ongeveer 60% van de wereldwijde productie in kobalt zich in de DRC (Democratische Republiek Congo).
Wat komend decennium meer het probleem zal zijn is het opstarten en financieren van nieuwe mijnen. Tussen de beslissing om een nieuwe mijn te gaan ontwikkelen en de eerste productie ligt vaak rond de 10 jaar (korter voor lithium, langer voor koper en nikkel). Daarbij komt dat reserves weliswaar geen probleem zijn maar de kwaliteit van de reserves wel; de voorraden met de hoogste concentraties aan bijvoorbeeld koper of nikkel zijn reeds ontwikkeld.
De investeringen in mijnbouw zijn de afgelopen 10 jaar geleidelijk toegenomen, maar vooralsnog wagen veel mijnbouwers nog niet de sprong in het diepe om op echt grote schaal nieuwe mijnen te ontwikkelen. Eerst wil men zien of de huidige prijsstijgingen verder doorzetten en of de wereld nu echt serieus bezig gaat met de energietransitie. Glencore gaf recent aan pas nieuwe kopermijnen te willen gaan opzetten als de prijs met 50% meer is gestegen.
Mijnbouwbedrijven
De langetermijnvooruitzichten voor mijnbouwbedrijven lijken daarmee goed; met name als een relatief snelle energietransitie doorzet. Wel zal de sector iets moeten doen aan het slechte imago op het gebied van milieu dat veel groene beleggers nu nog zal afschrikken. Bedrijven als Glencore of Rio Tinto kwamen de laatste jaren regelmatig op een slechte manier in het nieuws.